سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی
نوآوریهای آموزشی
1735-1235
14
1
2015
03
21
سنجش تشخیصی صلاحیت های سواد ریاضی
7
33
FA
مریم
محسن پور
0000-0002-1620-3625
دانشجوی دکتری سنجش آموزش، دانشگاه تهران
m.mohsenpour@alzahra.ac.ir
زهرا
گویا
استاد دانشگاه شهیدبهشتی
z_gooya@sbu.ac.ir
محسن
شکوهی یکتا
دانشیار دانشگاه تهران
علیرضا
کیامنش
استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران
kiamaneshar@yahoo.com
عباس
بازرگان
استاد دانشگاه تهران
در دهة اخیر، رویکرد سنجشِ شناختی تشخیصی، به منظور تلفیق نظریه های شناختی با نظریه های یادگیری و ارائة نیمرخی از صلاحیت های شناختی دانش آموزان، برخلاف روش های مرسوم اندازه گیری آموزشی، مانند نظریة کلاسیک و نظریة سؤال پاسخ، جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. با عنایت به چنین دیدگاهی، پژوهشی با عنوان «آزمون تشخیصی صلاحیت های شناختی سواد ریاضی» حاوی بیست سؤال، بر مبنای مدل شناختی مطالعه پیزا (2012) و متشکل از صلاحیت های شناختی ارتباطات و استفاده از زبان و عملیات نمادین، رسمی و فنی؛ ریاضی وار کردن و بازنمایی؛ استدلال و بحث و طراحی راهبرد برای حل مسائل، طراحی گردید. مقالة حاضر نتایج اجرای این آزمون را تبیین می کند. جامعة آماری این پژوهش، دانش آموزان پایة دهم (دوم دبیرستان) شهر تهران در سال تحصیلی 93-1392 در سه رشتة ریاضی فیزیک، علوم تجربی و ادبیات و علوم انسانی بود. با استفاده از رویکرد نمونه گیری احتمال متناسب با حجم، نمونه ای 688 نفری انتخاب شد و آزمون برای این نمونه اجرا گردید. پاسخ های سؤال ها با استفاده از مدل دینا و به کارگیری نرم افزار آر تحلیل شده و ظرفیت تشخیصی آزمون در سطح هر سؤال و نحوة ایجاد نیمرخ صلاحیت شناختی دانش آموزان ارائه شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که با طراحی یک آزمون تشخیصی بر مبنای صلاحیت های شناختی می توان نیمرخ صلاحیتی دانش آموزان را با استفاده از مدل دینا شناسایی کرد.
سنجش شناختی تشخیصی,مدل دینا,مطالعه پیزا,سواد ریاضی,مدل سازی
https://noavaryedu.oerp.ir/article_79052.html
https://noavaryedu.oerp.ir/article_79052_dcc697955bc166dbd1be8b2a9ab1a125.pdf
سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی
نوآوریهای آموزشی
1735-1235
14
1
2015
03
21
فراتحلیل روابط راهبردهای یادگیری و عملکرد حل مسئلۀ ریاضی
34
55
FA
جواد
مصرآبادی
دانشیار روان شناسی تربیتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
الهام
عرفانی آداب
دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه تبریز
در این پژوهش که با بهره گیری از روش فراتحلیل انجام گرفته به ترکیب عددی نتایج پژوهش های انجام شده در کشور، در زمینة رابطه راهبردهای یادگیری با عملکرد حل مسئلة ریاضی فراگیران پرداخته شده است. جامعة آماری فراتحلیل پژوهش های در دسترس مرتبط با رابطه راهبردهای یادگیری با عملکرد حل مسئلة ریاضی در داخل کشور است که در بین سال های 1369 تا 1389 منتشر شده اند. بر اساس ملاک های تعریف شده ورود و خروج پژوهش های اولیه و نیز تحلیل حساسیت، 59 اندازه اثر از 25 مطالعة اولیه مورد بررسی قرار گرفتند. بعد از بررسی ملاک های ورود و خروج، یافته های کمّی پژوهش های منتخب با نرم افزار CMA ویرایش 2، تحلیل شدند. نتایج نشان داد که راهبردهای یادگیری بر عملکرد حل مسئلة ریاضی فراگیران تأثیر معناداری داشته است و طبق ملاک کوهن میزان اندازه اثر ترکیبی رابطه راهبردهای یادگیری با عملکرد حل مسئلة ریاضی در حد متوسط به بالا (44/0= ES) است. براساس نتایج تحلیل های ناهمگنی، جنسیت و روش پژوهش به عنوان متغیرهای تعدیل کننده بررسی شدند. نتایج دو آزمون t مستقل نشان داد که اندازه اثر رابطة راهبردهای یادگیری با عملکرد حل مسئلة ریاضی بین دختران و پسران تفاوت معناداری با هم ندارد، ولی اندازه های اثر های پژوهش های آزمایشی به طور معناداری بیشتر از پژوهش های همبستگی است. به طور خلاصه براساس نتایج این فراتحلیل می توان نتیجه گرفت که آموزش راهبردهای یادگیری و تشویق فراگیران به استفاده از این راهبردها می تواند بر پیشرفت تحصیلی آن ها در حل مسئلة درس ریاضی تأثیر چشمگیری داشته باشد.
فراتحلیل,راهبردهای یادگیری,راهبردهای شناختی و فراشناختی,عملکرد حل مسئلة ریاضی
https://noavaryedu.oerp.ir/article_79053.html
https://noavaryedu.oerp.ir/article_79053_27c8db39d59a43b771e004162e0f844d.pdf
سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی
نوآوریهای آموزشی
1735-1235
14
1
2015
03
21
شناسایی عوامل مؤثر در پیشرفت ریاضی دانش آموزان ایرانی پایۀ هشتم در مطالعۀ تیمز 2011
56
76
FA
مریم
اسماعیلی
دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش ریاضی
ابوالفضل
رفیع پور
عضو هیئت علمی بخش ریاضی دانشگاه شهید باهنر کرمان و مرکز پژوهشی ریاضی ماهانی
drafiepour@gmail.com
در این پژوهش با استفاده از داده های تیمز 2011، مدل پیشرفت ریاضی دانش آموزان ایرانی پایة هشتم، با توجه به متغیرهای منتخب و استفاده از روش آماری مدل سازی خطی سلسله مراتبی، ساخته شد. نمونه ای که در این تحلیل مورد بررسی قرار گرفت به ترتیب تعداد 4837 دانش آموز دختر و پسر و 277 مدرسه بود. متغیرها در دو سطح دانش آموز و معلم/ مدرسه وارد مدل شدند تا قوی ترین پیش بینی کننده های پیشرفت ریاضی مشخص شود. پس از تحلیل به روش مدل سازی خطی سلسله مراتبی، خودپندارۀ ریاضی، منابع خانه، تعداد کتاب موجود در منزل و ادراک دانش آموز نسبت به محیط مدرسه، در سطح دانش آموز به طور مثبتی پیشرفت ریاضی را پیش بینی کردند. همین طور در سطح معلم/ مدرسه، میزان تجربۀ معلم و ادراک معلم نسبت به محیط مدرسه، پیش بینی کنندۀ پیشرفت ریاضی بودند. در نهایت مدل نهایی پیشرفت ریاضی نشان داد که در میان تمام متغیرها، خودپندارۀ ریاضی قوی ترین پیش بینی کنندۀ ریاضی است و با یک واحد افزایش سطح خودپندارۀ ریاضی، نمرۀ پیشرفت ریاضی، 05/46 واحد افزایش پیدا می کند. همچنین این مدل به میزان 2/18 درصد واریانس درون مدرسه و به میزان 3/16 درصد واریانس بین مدرسه را نسبت به مدل اول کاهش داد.
پیشرفت ریاضی,تیمز 2011,مدل سازی خطی سلسله مراتبی,خودپندارۀ ریاضی
https://noavaryedu.oerp.ir/article_79054.html
https://noavaryedu.oerp.ir/article_79054_b902528acdf1d0f9eb966f0525750da5.pdf
سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی
نوآوریهای آموزشی
1735-1235
14
1
2015
03
21
درک و اشتباهات مفهومی دانش آموزان از مفهوم متغیر در جبر مقدماتی
77
95
FA
الهه
امینی فر
استادیار، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
elaheaminifar@yahoo.com
شیما
زهره وند
دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش ریاضی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
علی
زعیم باشی
استادیار، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
درک مفهوم متغیر، در جبر پایه ای برای درک بسیاری دیگر از مفاهیم جبری است. مفهوم متغیر می تواند در موقعیت های مختلف، به صورت های گوناگون مانند مجهول خاص، عدد عمومی و در رابطة تابعی به کار رود. ماهیت انتزاعی و کاربردهای چندگانة متغیر، درک آن را برای دانش آموزان دشوار ساخته است. هدف پژوهش حاضر که توصیفی و از نوع زمینه یابی است، شناسایی علل درک اشتباه دانش آموزان از مفهوم متغیر در جبر مقدماتی است. در این مطالعه 185 نفر از دانش آموزان دختر پایة اول دورة دوم متوسطة دو ناحیة آموزشی در تهران بزرگ، به روش نمونه گیریِ در دسترس، انتخاب شدند. داده ها از طریق یک آزمون کتبی و مصاحبه های نیمه ساختاری جمع آوری شد. طبق برآورد ضریب آلفای کرونباخ، ضریب پایایی آزمون 811/0 است. نتایج به دست آمده نشان داد که اغلب دانش آموزان، درک ناقصی از مفهوم متغیر دارند و در درک متغیر به عنوان عدد عمومی نیز، عملکرد ضعیف تری نسبت به کاربرد متغیر به عنوان مجهول خاص و در رابطة تابعی دارند. همچنین، آن ها دارای اشتباهات مفهومی متعددی هستند که شامل در نظر گرفتن متغیر به عنوان برچسب یا مخفف نام اشیا، در نظر گرفتن متغیر به عنوان یک عدد خاص، چگونگی تعیین مقدار متغیر با توجه به علامت آن، در نظر گرفتن جملات نامتشابه به عنوان جملات متشابه و نیز مثبت در نظر گرفتن متغیر است. علاوه بر این، بسیاری از دانش آموزان باور دارند که متغیرهای ناهمنام هیچ گاه مقادیر یکسان نمی پذیرند.
مفهوم متغیر,اشتباه مفهومی,جبر مقدماتی
https://noavaryedu.oerp.ir/article_79055.html
https://noavaryedu.oerp.ir/article_79055_9a5d4278eb94bcc4cefcebca70b68b7b.pdf
سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی
نوآوریهای آموزشی
1735-1235
14
1
2015
03
21
ارزشیابی ریاضی دورۀ راهنمایی تحصیلی براساس نظر معلمان
96
130
FA
سهیلا
غلام آزاد
استاد گروه علوم پایه، پژوهشکدة برنامه ریزی درسی و نوآوری های آموزشی
به استناد تغییرات ساختاری جدید در نظام آموزشی ایران در قالب 6-3-3 که از سال تحصیلی 91-1390 به اجرا در آمده است، تألیف جدید کتاب های درسی نیز در برنامة کاری وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته است. در راستای این تحولات، پژوهش حاضر به منظور دستیابی به نظرات معلمان ریاضی دورة راهنمایی تحصیلی، به عنوان مجریان اصلی دوره، انجام شد تا تصویری واقع بینانه و روشن از شرایط موجود، در اختیار برنامه ریزان و مؤلفان کتاب های جدید ریاضی قرار دهد. ارزشیابی در این پژوهش به معنای شناسایی وضع موجود و داوری درباره فاصلة بین وضع موجود و وضع مطلوب در نظر گرفته شده است. متغیرهای مورد مطالعه در این پژوهش عبارت اند از: میزان آگاهی و شناخت معلمان از اهداف، محتوا و سایر عناصر برنامة درسی ریاضی، نظر معلمان در مورد برنامه و کتاب ریاضی، روش های یاددهی- یادگیری، گردش کار و فرایند تدریس معلمان و مشکلات اجرایی برنامه و مواد آموزشی آن. اطلاعات مورد نیاز جهت بررسی این متغیرها از طریق پرسش نامه های نظر سنجی از معلمان، فرم های مصاحبه و جلسات هم اندیشی جمع آوری شد. برای توصیف اطلاعات جمع آوری شده در این مطالعه از روش های آمار توصیفی و برای تحلیل استنباطی از آزمون بی پارامتری تفاوت نسبت صفت در یک جامعه با یک نسبت معین و آزمون پارامتری t و z تک نمونه ای استفاده شد. اطلاعات گردآوری شده از طریق جلسات هم اندیشی و مصاحبه ها نیز پس از تحلیل، مقوله بندی و تلخیص، در راستای تکمیل، توسعه و تفسیر اطلاعات کمی گردآوری شده مورد استفاده قرار گرفت. یافته های ارزشیابی حاضر، حاکی از وجود فاصله و ناهماهنگی بین سطوح مختلف برنامة درسی ریاضی دورة راهنمایی تحصیلی است. براساس اطلاعات گردآوری شده، یکی از عمده ترین دلایل شکاف موجود ناهمخوانی رویکرد و اهداف این برنامه با واقعیت محیط های آموزشی شامل تخصّص، فرهنگ و باور آموزشی معلمان، نیاز دانش آموزان، محتوای کتاب های درسی ریاضی، روش های ارزشیابی، فضای کلاس درس و زمان آموزش است.
برنامۀ درسی ریاضی,ریاضی دورة راهنمایی تحصیلی,معلم ریاضی,آموزش معلمان ریاضی,توسعة حرفه ای,ارزشیابی
https://noavaryedu.oerp.ir/article_79056.html
https://noavaryedu.oerp.ir/article_79056_e5ec5526efff673b5e46d1ef9031bb2a.pdf
سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی
نوآوریهای آموزشی
1735-1235
14
1
2015
03
21
شطرنج ابزاری برای ارتقای توانایی حل مسئلۀ ریاضی
131
159
FA
محمدعلی
رضوانی
مربی دانشگاه شهید باهنر کرمان و دانشجوی دکتری ریاضی با گرایش آموزش ریاضی
محمدرضا
فدایی
دانشیار دانشگاه شهید باهنر کرمان و استاد راهنما
زهرا
گویا
استاد دانشگاه شهید بهشتی
z_gooya@sbu.ac.ir
در این مقاله، ابتدا پیشینة پژوهشی در زمینة حل مسئلة ریاضی مرور می شود. سپس به پژوهش های انجام شده برای مقایسة شطرنج بازان «خبره» و «تازه کار» و وجه تمایز آن ها پرداخته می شود. بعد، نقش شطرنج در ارتقای تفکر و استدلال منطقی و سپس، تأثیر آن بر افزایش توانایی های حل مسئلة ریاضی، مورد بحث قرار می گیرد. آن گاه، پژوهش انجام شده که هدف اصلی آن، بررسی نقش آموزش شطرنج بر توسعة توانایی های حل مسئلة ریاضی دانش آموزان پایة پنجم ابتدایی بود، معرفی می شود. این مطالعه از نوع تجربی بود و به صورت یک گروهیِ پیش آزمون- پس آزمون طراحی شد. در این مطالعه، 25 نفر به طور تصادفیِ خوشه ای، از بین دانش آموزان پایة پنجم یکی از استان های جنوب شرقی ایران، برای شرکت در این پژوهش انتخاب شدند. داده ها از طریق برگزاری پیش آزمون و پس آزمون جمع آوری شد و آزمون ها براساس محتوای کتاب درسی پایة پنجم ابتدایی و استراتژی های مورد استفاده در حل مسئلة ریاضی توسط گروه معلمان پایة پنجم مدرسه انتخاب شده، تهیه شد. برای مشخص کردن پایایی ابزار، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد و برای تعیین روایی ابزار، میانگین نظرِ صاحب نظران، ملاک قرار گرفت. در این پژوهش، 52 جلسة آموزش شطرنج به عنوان مداخلة آموزشی ارائه شد و در پایان دوره، پس آزمون برگزار شد. این مطالعه نشان داد که نقش آموزش شطرنج، بر توسعة توانایی های حل مسئلة ریاضی دانش آموزان پایة پنجم ابتدایی، مثبت و معنادار است. بدین سبب، پیشنهاد می شود که از ظرفیت های مختلف برنامة درسی رسمی و مدرسه ای ازجمله فعالیت های فوق برنامه، برای استفاده از شطرنج، به عنوان ابزاری برای ارتقای توانایی های حل مسئلة ریاضی دانش آموزان دورة ابتدایی، بهره گیری شود.
حل مسئلة ریاضی,استراتژی حل مسئله و شطرنج,توانایی حل مسئله,دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی
https://noavaryedu.oerp.ir/article_79057.html
https://noavaryedu.oerp.ir/article_79057_13851e3ae27d5e42d399b46e79ca5f3f.pdf