شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های توسعة تفکر پژوهشی دانش‌آموزان در نظام آموزش‌عمومی ایران

نبیئی, اسمعیل; کاظم پور, اسماعیل; شکیبایی, زهره

doi:10.22034/jei.2020.121552

شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های توسعة تفکر پژوهشی دانش‌آموزان در نظام آموزش‌عمومی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکترای مدیریت آموزشی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران

² دانشیار گروه علوم تربیتی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران

³ استادیار گروه علوم تربیتی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران

10.22034/jei.2020.121552

چکیده

روش پژوهش حاضر کیفی و مبتنی بر نظریة داده‌بنیاد با رویکرد نظام‌مند (سیستماتیک)، و جامعة آماری پژوهش شامل متخصصان حوزة تعلیم و تربیت در سال تحصیلی 98-1397 بود. در این پژوهش از روش نمونه‌گیری به شیوة هدفمند با به کارگیری معیار اشباع نظری داده‌ها، و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با 13 نفر از متخصصان تعلیم و تربیت استفاده شد. برای به دست آوردن اعتبار و روایی داده‌ها از دو روش بازبینی مشارکت‌کنندگان و مرور خبرگان غیرشرکت‌کننده در پژوهش بهره گرفتیم. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های گردآوری شده از فرایند سه مرحله‌ای کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) استفاده کردیم. ابتدا پس از جمع آوری و تلخیص 126 کد باز اولیة حاصل از متن مصاحبه‌ها، 74 کد باز و 16 کد محوری (مؤلفه‌ها) در نظر گرفته شد. سپس در مرحلة کدگذاری انتخابی، پنج مقولة اصلی شامل: اولویت پژوهش در سیاست‌گذاری‌کلان، قابلیت‌های محیطی، توانمندسازی و کارآمدی نیروی‌انسانی، نظام آموزشی مسئله‌محور و توسعة ساختاری و مالی تبیین شدند و الگوی مفهومی (نظری) پیشنهادی توسعة تفکر پژوهشی دانش‌آموزان در نظام آموزش‌عمومی ایران ارائه شد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying the dimensions and components of students' research thinking development in Iranian general education system

نویسندگان [English]

Esma'il Nabi'i ¹
Esma'il Kāzempour ²
Zohre Shakibā'i ³

¹ PhD Candidate in Educational Management at Islāmic Āzād University (Tonekābon Branch, Tonekābon, Iran)

² (PhD), Islāmic Āzād University (Tonekābon Branch, Tonekābon, Iran)

³ (PhD), Islāmic Āzād University (Tonekābon Branch, Tonekābon, Iran)

چکیده [English]

The purpose of this study was to identify the dimensions and components of the research thinking development of students in the Iranian general education system. The research method was qualitative and based on the grounded theory with a systematic approach. The statistical population of the study consisted of the educational experts in the academic year 1397-98. The research sample was selected through purposeful sampling method using the criteria of theoretical saturation of data. Semi-structured interviews were conducted with 13 educational experts. To obtain validity and reliability of the data, two methods of reviewing by the participants and reviewing by the non-participating experts were used. In order to analyze the data, the three-step coding process (open, axial and selective) was used. First, after collecting and highlighting 126 primary open codes of interviews, 74 open codes, and 16 axial codes (components) were considered. Then, in the selected coding step, 5 main categories, i.e., the priority of research on macro policy making, environmental capabilities, empowerment and efficiency of human resources, problem-oriented educational system and structural and financial development were explained and the proposed conceptual (theoretical) model of developing students' research thinking in the Iranian general education system was presented.

کلیدواژه‌ها [English]

Research Thinking
General Education System
Grounded Theory
Problem-Oriented Educational system

مراجع

استراس، آنسلم و کوربین، جولیت. (1393). اصول روش تحقیق کیفی: نظریة مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها (ترجمة بیوک محمدی). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. (اثر اصلی در سال 2015 چاپ شده است).

ایجادی، زهرا.، سیف نراقی، مریم و نادری، عزت اله. (1397). طراحی برنامة درسی پژوهش محور در علوم تجربی پایة ششم دورة ابتدایی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 2(29)، 49-60.

جویس، بروس.، ویل، مارشا و کالهون، امیلی. (1394). الگوهای تدریس 2015 (ترجمة محمدرضا بهرنگی). تهران: کمال تربیت. (اثر اصلی در سال 2015 چاپ شده است).

حسین‌پور طولازدهی، شهره.، زین‌آبادی، حسن‌رضا.، عبدالهی، بیژن و عباسیان، حسین. (1396). مدرسه به عنوان جامعة یادگیرندة پژوهش محور (یک پژوهش پدیدار نگارانه). نوآوری‌های آموزشی، 16(63)، 7-24.

حسین‌پور، شهره و زین‌آبادی، حسن‌رضا. (1398). مدرسه پژوهش محور: تدوین و آزمون یک الگوی علی به روش ترکیب اکتشافی. خانواده و پژوهش، 16(1)، 27-47.

حیاتی، علی.، عصاره، علیرضا.، ذکریایی، منیژه.، حیدری، رقیه و حیدری، علی. (1396). شناسایی موانع خانوادگی مؤثر بر پرسشگری دانش آموزان دورة ابتدایی. خانواده و پژوهش، 40، 127-146.

شعبانی، حسن. (1386). مهارت‌های آموزشی و پرورشی: روش‌ها و فنون تدریس (چاپ بیست و یکم). تهران: انتشارات سمت.

شفیعی سروستانی، مریم.، جهانی، جعفر و موسوی‌پور، سید روح‌اله. (1397). رابطه سبک‌های یادگیری و روحیه پژوهشگری دانش آموزان دوره متوسطة دوم. مطالعات آموزش و یادگیری، 10(1)، 230-244.

قراباغی، حسن.، امیرتیموری، محمدحسن و مقامی، حمیدرضا. (1390). بررسی رابطة بین خلاقیت با خودکارآمدی رایانه‌ای در دانشجویان کارشناسی رشتة تکنولوژی آموزشی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 1(2)، 152-178.

محمدی، مهدی.، محمدجعفری، خاطره.، مرزوقی، رحمت‌اله.، شفیعی، مریم و خوشبخت، فریبا. (1397). مطالعه تجربی تأثیر آموزش تفکر ژرف اندیشانه بر یادگیری پژوهش محور دانش آموزان در درس علوم ابتدایی. روش‌ها و مدل‌های روان شناختی، 9 (23) ، 109-130.

معیری، محمد طاهر. (1390). مسائل آموزش‌وپرورش (چاپ بیست و دوم). تهران: انتشارات امیرکبیر.

نیازآذری، کیومرث.، اسماعیلی شاد، بهرنگ و ربیعی، مجید. (1390). سیاستگذاری و فرایند خط مشی عمومی در نظام آموزشی (چاپ اول). قائمشهر: انتشارات مهرالنبی.

Dochy, F., Berghmans, I., Kyndt, E., & Baeten, M. (2011). Contributions toinnovative learning and teaching? Effective research-based pedagogy a response to TLRP's principles from a European perspective. Research Papers in Education, 26(3), 345-356.

Epstein, J. L., & Sheldon, S. B. (2006). Moving forward: Ideas for research on school, family, and community partnerships. In C. F. Conrad & R. Serlin (Eds.), SAGE Handbook for research in education: Engaging ideas and enriching inquiry (pp. 117-138). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.

Ince, H., Cenberci, S., & Yavuz, A. (2018). The Relationship between the Attitudes of Mathematics Teacher Candidates towards Scientific Research and Their Thinking Styles, Universal Journal of Educational Research 6(7), 1467-1476.

Katalin, H. & Katai, Z. (2018).algorithmic thinking vs. text comprehension. Procedia Manufacturing, 22, 1031–1037.

Mercer, N., Hennessy, S., & Warwick, P. (2019). Dialogue, thinking together and digital technology in the classroom: Some educational implications of a continuing line of inquiry. International Journal of Educational Research, 97, 187-199.

Mizimbayeva, A., Ashirbayeva, N., Oralkenuly, D., & Sabyt, T. (2016). Pedagogical Conditions for the Development of Students' Intellect within the Framework of the Research Culture. International Journal of Environmental and Science Education, 11(7), 1489-1498.

Onopriienko, O., Skvortsova, S., & Ishchenko, A. (2019). Development of critical thinking of primary school pupils at mathematics lessons. EME 2019: Primary Mathematics Education – Reflection of Current Abilities and Needs of Younger School Age Children, April 10-12, Bratislava, Slovakia.

Pedaste, M., Mäeots, M., Siiman, L. A., De Jong, T., Van Riesen, S. A., Kamp, E. T., ... & Tsourlidaki, E. (2015). Phases of inquiry-based learning: Definitions and the inquiry cycle. Educational research review, 14, 47-61.

Pinto, G., Bigozzi, L., Vettori, G., & Vezzani, C. (2018). The relationship between conceptions of learning and academic outcomes in middle school students according to gender differences. Learning, culture and social interaction, 16, 45-54.

Rinatovna, K. L. (2017). Psychological and pedagogical foundations of undergraduates’ research thinking development process. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 237, 1405-1411.

Rodríguez, G., Pérez, N., Núñez, G., Baños, J. E., & Carrió, M. (2019). Developing creative and research kills through an open and interprofessional inquiry-based learning course. BMC medical education, 19(1), 134.

Srikoon, S., Bunterm, T., Nethanomsak, T., & Tang, K. N. (2018). Effect of 5P model on academic achievement, creative thinking, and research characteristics. Kasetsart Journal of Social Sciences, 39(3), 488-495.