بررسی تطبیقی دیدگاه ها، رویکردها و روش های برنامۀ درسی زبان آموزی و ارائۀ الگویی برای برنامه ریزی درسی آموزش زبان فارسی

نویسنده

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

هدف پژوهش حاضر، این است که از طریق تطبیق و مقایسۀ دیدگاه ها، رویکردها و روش های برنامۀ درسی زبان آموزی، مبانی فلسفی و روان شناختی و زبان شناختی این برنامه را توصیف کند تا بتواند انعکاس بنیان ها و اصول نظری حوزه های فوق را در برنامۀ درسی زبان آموزی ایران، عربستان سعودی، ژاپن، آلمان (استان برلین)، انگلستان، و ایالات متحد امریکا (ایالت کالیفرنیا) تبیین و تشریح کند. تعیین رویکردها و روش های یک برنامه درسی از جمله مراحل حساس و ضروری برنامه ریزی درسی است که چارچوب نظری و مفهومی برنامۀ درسی را پی ریزی می کند. روشن شدن دیدگاه، رویکرد و روش سبب انتظام در مؤلفه های برنامه درسی و جهت گیری مشخص در مراحل برنامه ریزی درسی می شود. به طور کلی، در حوزۀ برنامۀ درسی، پنج دیدگاه سنت گرایی، تجربه گرایی، صلاحیت مداری، تحقق انسانی، اجتماعی و شناختی وجود دارد. علاوه بر این در این حوزه سه رویکرد کلی نیز دیده می شود: رویکرد سنت گرایی، رویکرد واقع گرایی و رویکرد انتقادگرایی. در حوزۀ روان شناختی دو دیدگاه کلی تجربه گرایی و خردگرایی و سه رویکرد رفتارگرایی، شناخت گرایی و انسان گرایی و الگوهای تدریس اجتماعی، خبرپردازی، رفتاری و انفرادی وجود دارد. در حوزۀ زبان شناختی نیز دو دیدگاه کلی ساختاری و گشتاری و رویکردهایی نظیر کلی، تحلیلی، ترکیبی، زبان شناختی، تجربه زبانی، موقعیتی، طبیعی، ارتباطی و... و روش هایی مثل جمله محوری، کلمه محوری، مستقیم، دستوری، ترجمه، صامت و ارتباطی و... دیده می شود. برنامۀ درسی زبان آموزی از پنج عنصر تفکر، گوش کردن، گفتن، خواندن و نوشتن تشکیل شده است. بررسی دیدگاه ها، رویکردها و روش ها در برنامۀ درسی زبان ملی نشان می دهد که در چهار حوزۀ فلسفی، روان شناسی، زبان شناسی و برنامۀ درسی هر سه سطح دیدگاه، رویکرد و روش به هم نزدیک هستند و تنها نوع بیان و اصطلاحات تفاوت دارد. نوع نگاه و رویکرد برنامۀ درسی عناصر و مؤلفه ها درهر کشور، نسبت به کشوری دیگر، تفاوت دارد، اما در همۀ آن ها به رویکرد، چهار مهارت زبانی، اهداف و محتوا، قواعد دستوری توجه شده است. علاوه بر این به دلیل یکسان بودن ماهیت برنامۀ درسی زبان آموزی، کشورهای مورد مطالعه در بسیاری از موارد مشابه هم هستند. در نهایت اینکه بر اساس مطالعات تطبیقی و تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده های به دست آمده و به تناسب شرایط برنامه ریزی درسی در ایران، الگویی برای برنامه ریزی درسی آموزش زبان فارسی در دوره ابتدایی ارائه شده است. به نظر می رسد هنوز زمینه برای چنین پژوهش های تطبیقی کافی و کامل نیست و ضرورت دارد جهت نیل به توصیه ها و پیشنهادات عملی، امکان مشاهده و مطالعات عینی از شیوۀ زبان آموزی کشورها فراهم گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A comparative study of orientations, approaches and methods of language learning for presenting a model of curriculum planning in Teaching Farsi

نویسنده [English]

  • Hossein Ghasempoor Moghaddam
(PhD), Assistant Professor of The Islamic Free University
چکیده [English]

This research is conducted to compare and contrast different orientations, approaches and methods of language learning curriculum. It describes the philosophical, Psychological, and linguistic basis of curriculum planning to investigate their effects on language learning curriculum in Iran and other countries such as Saudi Arabia, Japan, Germany, England, and America.

The results of this research showed that all levels of language learning (i.e. orientations, approaches, and methods) are close to each other in four fields of philosophy, psychology, linguistics, and curriculum and that the existing differences are the results of different expressions.

The research results indicate that even though each country has a different orientation in language teaching but all of them pay considerable attention to four language skills (listening, writing, reading & speaking), goals, contents, and grammatical rules. Furthermore, the entity of different curricular aspects of language learning in above-mentioned countries is nearly the same. It has been also showed that Iranian researchers have introduced a suitable language learning curriculum for primary schools in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • language learning
  • Curriculum
  • Farsi language
  • Curriculum bases
  • Language skills