خوانایی سنجی کتاب فارسی پایة هفتم سال تحصیلی 95-96 به سه شیوة فوگ، فرای و فلش

نویسندگان

1 مربی مرکز آموزش زبان فارسی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین

2 دانشجوی دکترای زبان‌شناسی همگانی دانشگاه علامه طباطبایی

3 استادیار زبان‌شناسی همگانی، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی

چکیده

مطالعة حاضر با هدف بررسی سطح خوانایی کتاب فارسی پایة هفتم سال تحصیلی 96-95 بر اساس سه شاخص خوانایی سنجی فوگ، فرای و فلش انجام گرفت. این مطالعه در پی دستیابی به این مهم بود که کتاب نام برده از نظر رعایت اصول برنامه ریزی محتوایی، تا چه میزان با فرمول های خوانایی سنجی مذکور مطابقت دارد. روش پژوهش، تحلیل محتوا به روش توصیفی و با استفاده از سه فرمول فوگ، فرای و فلش بود. پرسش هایی که این مطالعه به دنبال پاسخگویی به آن ها بود، از این قرار است:  1. آیا قدرت خوانایی مطالب کتاب با قدرت خوانایی فراگیران پایة هفتم دورة اول متوسطه، از نظر ملاک های سطح سنی و سطح یادگیری مطابقت دارد؟ 2. آیا مطالب و محتوای منبع مورد بررسی می تواند به صورت مستقل و بدون نیاز به معلم، آموزش داده شوند؟ 3. آیا در تدوین مطالب کتاب مذکور، اصول برنامه ریزی درسی ازجمله اصل ساده به دشواری رعایت شده است؟ 4. میزان خوانایی منبع مورد نظر، به وسیلة فرمول های فلش، فوگ و فرای تا چه میزان بر یکدیگر انطباق دارد؟  در راستای پرسش های پژوهش، تجزیه وتحلیل داده های حاصل از محتواسنجی نشان داد که در کتاب فارسی پایة هفتم سال تحصیلی 96-95:  1. محتوای کتاب تناسبی با سطح هفتم ندارد. مطابق فرمول فرای، فوگ و فلش، سطح خوانایی این کتاب، در سطح دانشگاه و حتی مناسب برای بعد از دانشگاه است. 2. ازآنجاکه دشواری مطالب بیش ازاندازه است، نمی تواند به صورت خودآموز مورد استفاده قرار گیرد. 3. فرایند تنظیم مطالب از نظر تعداد جملات در بخش های ابتدایی، وسط و انتهایی نشان دهندة این است که تا حدودی اصل ساده به دشواری مطابق شاخص فوگ رعایت شده ولی مطابق با معیارهای فلش و فرای، اصل مذکور رعایت نشده است. 4. میزان خوانایی منبع مورد نظر، به وسیلة فرمول های فلش، فوگ و فرای به میزان زیادی با یکدیگر مطابقت دارند.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Readability measurement of the 7th grade Farsi textbook (academic year 1395-96) based on Fog, Fry and Flesch formula

نویسندگان [English]

  • Zohreh Sedighifar 1
  • Shohreh Sādāt Sajjādi 2
  • Behnām Alavi Moghadam 3
چکیده [English]

This study was going to measure the readability of the 7th grade Farsi textbook (academic year 1395-96) based on the three readability formula. We wanted to find out how much the mentioned book is in accordance with the readability formula from the viewpoint of the principles of the material development. The research method was descriptive content analysis according to Fog, Fry and Flesch formula. The research questions included: 1. is the readability of the book’s material in accordance with the 7th grade students, considering their age and learning levels criteria? 2. Could the material and content of the book be learnt without the teacher, independently? 3. Have the principles of curriculum planning, including the principle of simple to difficult, been observed in the development of the textbook? 4. How much the readability of the related textbook measured by the Fog, Fry and Flesch formula correspond to each other? Findings showed that in the 7th grade Farsi textbook of the 1395-96 academic year: 1. the content is not in accordance with the 7th grade level. According to the Fog, Fry and Flesch formula, the readability of this book is at the level of the University and even it is appropriate for the higher levels. 2. Due to the very much difficulty of the material, the textbook could not be used independent of the teacher. 3. The material at the beginning, middle and end of the textbook shows that to some extent the principle of simple to difficult has been observed according to the Fog formula, but not according to the Fry and Flesch formula. 4. The readability of the mentioned textbook measured by Fog, Fry and Flesch formula correspond to each other to a great extent. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Readability measurement
  • Farsi Textbook
  • 7th Grade
  • Readability Formula of Fog
  • Fry and Flesch
الحسینی، محمد و مریم مؤمنی. (1390). راهنمای عملی تکنیک تحلیل محتوا با تأکید بر کتب و رسانههای آموزشی. همدان: انتشارات فرتاب/ناشر همکار ظفر.
پیرایش، سجاد. (1393). تحلیل محتوای متن کتاب های بخوانیم و بنویسیم پایة چهارم ابتدایی در سال 92- 93 بر اساس فرمول خوانایی گانینگ و فرای (پایاننامة کارشناسی ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
جلیلی، سید اکبر. (1395). تعیین سطح متون خوانداری منابع آموزش زبان فارسی از طریق شاخصها و فرمولهای خواناییسنجی. تهران: نشر نویسهپارسی (مجموعه مقالات برگزیدة همایش ملی واکاوی منابع آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان)، 122-97.
دشتی، رحیمه. زنگی، الهام. و سروش، فیروزه. (1394). ارزیابی و سنجش خوانایی کتابهای هدیههای آسمان پایة ششم ابتدایی بر اساس فرمول فلشف فرای و گانینگ. سومین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران: تحقیقات اسلامی سروش مرتضوی، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار http://www.civilica.com/ paper- EPSCONF03_205.html
دیانی، محمدحسین. (1379). سنجش خوانایی نوشتههای فارسی؛ خوانا نویسی برای کودکان، نو سوادان و نوجوانان. مشهد: کتابخانه رایانهای.
رسولی، مهستی و امیر آتشانی، زهرا. (1390). تحلیل محتوا با رویکرد کتب درسی. تهران: جامعهشناسان.
زندیه، مریم. امینی گیلوان، روح ا... . فضلالهی، سیف ا... و حیدری، فاطمه. (1394). ارزیابی و سنجش خوانایی کتاب علوم اجتماعی پایة ششم ابتدایی بر اساس فرمولهای فلش و لافلین. کنفرانس سالانه رویکردهای نوین پژوهشی در علوم انسانی. تهران: موسسه ایده پرداز پایتخت ویرا. http://www.civilica.com/paper-ACHCONF01-ACHCONF01_090.html
شعبانی، امامعلی و رزا معماری. (1392). تحلیل محتوای متون درسی تاریخ دانشگاهها با تأکید بر تکنیک سطح خوانایی فرای. دو فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، 17(28)، 77-96.
شعبانی، حسن. (1386). مهارتهای آموزشی (جلد دوم) روشها و فنون تدریس. تهران: سمت.
شیخزاده، مصطفی. (1387). تحلیل محتوای سطح خوانایی کتابهای بخوانیم چهارم و پنجم ابتدایی بر اساس شاخص سطح خوانایی گانینگ. مطالعات برنامة درسی، 87 (9)، 84-98.
فضلالهی، سیف ا... و ملکی توانا، منصوره. (1390). ارزیابی و سنجش خوانایی کتاب علوم پایه سوم ابتدایی بر اساس پنج فرمول فرای، گانینگ، فلش، لافلین و کلوز. فصلنامه مطالعات برنامة درسی ایران، 22، 141-162
فضلالهی، سیف ا... . (1389). روششناسی تحلیل با تأکید بر تکنیکهای خواناییسنجی و تعیین ضریب درگیری متون، مجله عیار پژوهش در علوم انسانی، 3، 71-94.
فضلالهی، سیف ا... (1374). ارزشیابی و تحلیل محتوای کتاب زبان انگلیسی سال سوم راهنمایی تحصیلی بر اساس مدلهای تحلیل محتوی و بررسی دیدگاه دبیران مربوطه (پایاننامه کارشناسی ارشد علوم تربیتی). دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان.
قادری مقدم، محمدابراهیم. و سبحانینژاد، مهدی. (1395). اعتبار سنجی روشهای سنجش سطوح خوانایی کتابهای درسی. مجله پژوهش در برنامهریزی درسی، 21(48)، 44-55.
قندیل، آرزو. (1384). تحلیل سطح خوانایی متن کتابهای فارسی پایههای اول، دوم، سوم ابتدایی بر اساس فرمول دیانی (پایاننامه کارشناسی ارشد). دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
عابدی، یوسف. (1393). خواندنیهای ناخوانا. کتاب ماه کلیات: اطلاعات، ارتباطات و دانششناسی، 4، 33-37.
محمدی اثرگله، مصطفی. اسماعیلی، مریم. رحیمی، محمدامین. و محمدی، مهناز. (1395). تحلیل محتوای سطح خوانایی کتاب فارسی ششم ابتدایی بر اساس شاخصهای گانینگ و کلوز. اولین کنفرانس بینالمللی پژوهشهای نوین در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی و مطالعات اجتماعی، قم.
ملکی، حسن. (1380). مبانی برنامهریزی درسی آموزش متوسطه. تهران: انتشارات سمت.
ملکی، حسن. (1383). برنامهریزی درسی (راهنمای عمل). تهران: نشر پیام اندیشه.
میرلوحی، سید حسن. (1371) در جستجوی معیارهایی برای انتخاب (زمینهای برای بحث پیرامون مسئله محتوای آموزش). تعلیموتربیت. 30، 36-68.
یارمحمدیان، محمدحسین. (1379). اصول برنامهریزی درسی. تهران: انتشارات یادواره کتاب.
Carrell, P.L. (1987). Readability in ESL. Reading in a Foreign Language, 4(1), 21– 40. Retrieved from http://nflrc.hawaii.edu/rfl/PastIssues/rfl41carrell.pdf
Charzynska, E. Debowski, L. (2015). Empirical verification of the polish formu of Text Difficalty. Cognitive Studies, 15, 125-132.
Chen. J. (2012). A Survey of New Readibility Formulas. US-China Foreign Language, 10(12), 1779-1783.
DuBay, W. H. (2004). The Principles of Readability. Retrieved from http://www.impact-information.com/impactinfo/readability02.pdf
Graesser, A.C., McNamara, D.S., Cai, Z., Conley, M., Li, H., & Pennebaker, J. (2014). Coh-Metrix measures text characteristics at multiple levels of language and discourse. The Elementary School Journal, 15(2), 210-229
Humphreys, A. H. & Humphreys, J. T. (2013). Reading difficulty levels of selected articles in the Journal of Research in Music Education and Journal of Historical Research in Music Education. Music Education Research International, 6, 15-25
Klare, G. R. (1963). The Measurement of Readability. Ames, Iowa: Iowa State University Press.
Marnell, G. (2008). Measuring Readibility: Part 1: The Spirit is willing but the Flesch is Weak. Southern Communicator, 14, 12-18