مقایسهٔ تأثیر آموزش بازسازی شناختی و راهبردهای یادگیری خودگردان بر سبک‌های اسناد دانش‌آموزان

شاکری نسب, محسن; مهدیان, حسین; قاسمی مطلق, مهدی

doi:10.22034/jei.2023.362880.2458

مقایسهٔ تأثیر آموزش بازسازی شناختی و راهبردهای یادگیری خودگردان بر سبک‌های اسناد دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری، گروه روان‌شناسی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران

² استادیار، گروه روان‌شناسی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران

³ استادیار، گروه روانشناسی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران

10.22034/jei.2023.362880.2458

چکیده

هدف مطالعهٔ حاضر، مقایسهٔ تأثیر آموزش بازسازی شناختی و راهبردهای یادگیری خودگردان بر سبک‌های اسناد دانش‌آموزان است. این مطالعه نیمه‌آزمایشی و با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و گروه کنترل است. جامعهٔ آماری از دانش‌آموزان پسر متوسطهٔ دوم شهر بجنورد در سال تحصیلی 140۱-140۰ بودند که 45 نفر آن‌ها با نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و به‌تصادف در سه گروه مساوی قرار گرفتند. ابزار پژوهش پرسش‌نامهٔ سبک‌های اسناد سلیگمن و همکاران (1982) بود. به گروه‌های آزمایش به‌تفکیک هشت جلسهٔ 60دقیقه‌ای رویکرد بازسازی شناختی و راهبردهای یادگیری خودگردان آموزش داده شد. درحالی‌که گروه کنترل آموزشی ندید. داده‌ها به ‌روش تحلیل واریانس اندازه‌گیری‌های مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی تحلیل شد. نتایج حاکی از اثربخشی هر دو روش بازسازی شناختی و راهبردهای یادگیری خودگردان بر سبک‌های اسناد بود (0/001>P). هر دو رویکرد، موجب کاهش اسناد منفی و افزایش اسناد مثبت در دانش‌آموزان شد. آموزش بازسازی شناختی هم در پس‌آزمون و هم در دورهٔ پیگیری پیش ‌از آموزش راهبردهای یادگیری خودگردان اثربخش بود (0/05>P). بر همین‌ اساس، می‌توان از این دو روش در زمینهٔ اصلاح سبک‌های اسناد دانش‌آموزان در مدارس استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing the effect of cognitive restructuring training and self-regulated learning on students' attributional styles

نویسندگان [English]

Mohsen Shākeri Nasab ¹
Hossein Mahdiyan ²
Mehdi Ghāsemi Motlaq ³

¹ PhD Candidate in Psychology, Islāmic Āzād University (Bojnord Branch), Bojnord, Iran

² (PhD), Islāmic Āzād University (Bojnord Branch), Bojnord, Iran

³ (PhD), Islāmic Āzād University (Bojnord Branch), Bojnord, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study was to compare the effect of cognitive restructuring training and self-regulated learning strategies on the students' attributional styles. It was a quasi-experimental study with a pre-test post-test control group design. The statistical population included the second cycle high school male students of Bojnord city in the academic year 2022, 45 of them were selected by purposive sampling and they were randomly divided into three equal groups. The research tool was Seligman et al. (1982)'s Attributional Styles Questionnaire. The experimental groups were given 8 sessions of cognitive restructuring training and self- regulated learning strategies, and the control group received no training. Data were analyzed by Repeated Measures Analysis of Variance and Ben Feroni post hoc test. The results indicated the effectiveness of both cognitive restructuring methods and self- regulated learning strategies on attributional styles (P<0.001), in such a way that both approaches led to a decrease in the negative attributions and an increase in the positive attributions in students. And the effectiveness of cognitive restructuring training both in the post-test and in the follow-up period was more than self- regulated learning strategies training (P<0.05). Accordingly, these two methods can be used to improve the attributional styles of students at schools.

کلیدواژه‌ها [English]

Cognitive Restructuring
Self-regulated Learning Strategies
Attributional Styles

مراجع

احدی، الناز، انتصارفومنی، غلامحسین، کیانی، قمر (1400). اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر خودکارآمدی و اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان دختر با درماندگی آموخته شده. مجلهٔ زن و مطالعات خانواده،14(54)، 33-50.
بازیار، صادق و دهقانی، یوسف. (1394). بررسی اثربخشی آموزش بازسازی شناختی بر کاهش میزان درماندگی آموزش و افزایش انگیزهٔ تحصیلی دانش‌آموزان مقطع متوسطهٔ ممسنی [مقالۀ ارائه‌شده]. کنفرانس ملی آینده‌پژوهی، علوم انسانی و توسعه، تهران
حمیدی، فریده و جلیلیان، هانیه. (1397). تأثیر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر سبک‌های اسنادی دانش‌آموزان. نشریهٔ خانواده و پژوهش، 15(4)، 85-102.
حیدری، سکینه، مکتبی، غلامحسین و شهنی‌ییلاق، منیجه. (1391). مقایسهٔ دانش‌آموزان دختر موفق و ناموفق دبیرستانی از لحاظ سبک‌های اسنادی و خود ناتوان‌سازی با کنترل هوش، در شهر اهواز. مجلهٔ دستاوردهای روان‌شناختی، 4(1)، 43-62.
دلاور، علی. (1395). روش تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. نشر ویرایش.
شیرازی تهرانی، علی‌رضا، میردریکوند، فضل‌الله و جاودانی، مریم. (1394). اثربخشی آموزش بازسازی شناختی در اصلاح سبک‌های اسنادی دانش‌آموزان. فصلنامهٔ مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 4(1)، 69-78.
صمدی، معصومه. (1395). سبک اسنادی و عزت‌نفس علم‌آموزان. انتشارات علیم نور.
عرب زاده، مهدی، حسن‌آبادی، حمیدرضا و عظیمی، کامیار. (1397). اثربخشی بازآموزی اسنادی بر استیصال اکتسابی و سبک‌های اسنادی دانش‌آموزان با پیشرفت تحصیلی پایین. مجلهٔ سلامت روان کودک، 5(4)،80-94.
فدایی وطن، زهرا، استکی، مهناز، قنبری‌پناه، افسانه و کوچک انتظار، رؤیا. (1398). مقایسهٔ اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و آموزش بازسازی شناختی بر خودکارآمدی اجتماعی و عاطفی دانش‌آموزان دارای مشکلات یادگیری. مجلهٔ روان‌شناسی افراد استثنایی، 9(35)، 169-192.
کابینی مقدم، سلیمان، انتصارفومنی، غلامحسین، حجازی، مسعود و اسدزاده، حسن. (1397): اثربخشی آموزش راهبرد یادگیری خودگردان در افزایش سرزندگی تحصیلی و وجدان تحصیلی دانش‌آموزان اهمال‌کار. فصلنامهٔ روان‌شناسی تربیتی، 9(14)، 171-193.
کریمی، یوسف. (1401). روان‌شناسی اجتماعی (ویرایش سوم با تجدیدنظر و اضافات). انتشارات ارسباران
نیک‌پی، ایرج، فرح‌بخش، سعید و یوسف‌وند، لیلا. (1395). تأثیر آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی (شناختی و فراشناختی) بر سبک‌های اسنادی و ابعاد آن (منبع علیت، ثبات علیت، کلی‌بودن علیت) در دانش‌آموزان. دوفصلنامهٔ راهبردهای شناختی در یادگیری، 4(7)، 93-108.
یعقوبی، ابوالقاسم، فروتن‌بقا، پریسا و محققی، حسین. (1393). بررسی اثربخشی آموزش امید بر سبک‌‎های اسنادی دانشجویان. مجلهٔ مطالعات روان‌شناسی بالینی، 5(17)، 19-33.
یحیایی، مرضیه، پورمحمدرضای تجریشی، معصومه، ساجدی، فیروزه و بیگلریان، اکبر. (1392). تأثیر بازآموزی اسنادی بر سبک اسناد دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری [مقالۀ ارائه‌شده]. کنفرانس سراسری روان‌شناسی کودک و نوجوان، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، تهران
Aliem, N., Sugiharto, D. Y. P., & Awalya, A. (2019). Group counseling with cognitive restructuring technique to improve the self-efficacy and assertiveness of students who experienced advanced study anxiety. Jurnal Bimbingan Konseling, 8(4), 106-112.‏
Artuch-Garde, R., González-Torres, M. D. C., de la Fuente, J., Vera, M. M., Fernández-Cabezas, M., &López-García, M. (2017). Relationship between resilience and self-regulation: a study of Spanish youth atrisk of social exclusion. Frontiers in psychology
Astuti, L. P., & Wangid, M. N. (2020). The Effectiveness of Cognitive Restructuring Techniques in Improving Students Learning Motivation. Islamic Guidance and Counseling Journal, 3(2), 75-82.
Beck, A. (2008), cognitive therapy for challenging problems, Journal of Affect disord, 68, 159- 165.
Charokar, K., & Dulloo, P. (2022). Self-directed Learning Theory to Practice: A Footstep towards the Path of being a Life-long Learne. Journal of Advances in Medical Education & Professionalism, 10(3), 135-150.
Ghosh, A., Agnihotri, J., Bhalotia, S., Sati, B. K., Agarwal, L., Akash, A., ... & Gupta, N. (2022). Design of serious games based on cognitive bias modification and learned helplessness paradigms for treatment of depression (pp. 1-13). Prufrock Press.
Gordeeva, T., Sheldon, K., & Sychev, O. (2020). Linking academic performance to optimistic attributional style: Attributions following positive events matter most. European Journal of Psychology of Education, 35(1), 21-48.
Heider, F. (1958). The Psychology of Interpersonal Relations (pp. 1-23).Wiley, NewYork.
Jin, X., Jiang, Q., Xiong, W., Pan, X., & Zhao, W. (2022). Using the Online Self-Directed Learning Environment to Promote Creativity Performance for University Students. Educational Technology & Society, 25(2), 130-147.‏
Kranke, D., Weiss, E.L., Gin, J., Der -Martirosian, C., Brown, J.L.C., Saia, R., & et al. (2017). A culture of compassionate bad asses: A qualitative study of combat veterans engaging in peer -led disaster relief and utilizing cognitive restructuring to mitigate mental health stigma. Best Practices in Mental Health: An International Journal,13(1), 20 – 33.
Malhotra, N., & Kaur, J. (2022). Effect of Cognitive Strategy Intervention on Scholastic Learning of students with Learning Difficulties. Journal of Positive School Psychology,14(2), 63-77.‏
Pawlak, M., & Csizér, K. (2021). Self-Regulatory Strategy Use and its Impact on Motivated Language Learning Behaviour and Self-Efficacy in European Study Abroad Contexts. In Language, Mobility and Study Abroad in the Contemporary European Context (pp. 242-259). Routledge
Pintrich, P. R. (1995). The role of motivation in promoting and sustaining selfregulated learning. International. Journal of Educational Research, 31, 459- 470
Scaini, S., Caputi, M., Ogliari, A., & Oppo, A. (2020). The relationship among attributional style, mentalization, and five anxiety phenotypes in school-age children. Journal of Research in Childhood Education, 34(4), 551-565.‏
Seligman, M. E. P., Abramson, L. Y., Semmel, A., & von Baeyer, C. (1982). Depressive attributional style. Journal of Abnormal Psychology, 88(3), 242–247.
Weiner, B. (1992). An attributional theory of achievement motivation and emotion, Psychological review, 92(1), 548- 573.
Zimmerman, B. J. (2015). Self-Regulated Learning: Theories, Measures, and Outcomes. In J. D. Wright (Ed.), International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (pp. 541-546). Oxford Elsevie.