تبیین تربیت رسانه‌‏ای از منظر اندیشمندان پست‌‏مدرن با توجه به راهبردهای سند تحول بنیادین آموزش‌‏وپرورش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفۀ تعلیم‏وتربیت دانشگاه اصفهان

2 استادیار دانشکدۀ روان‏شناسی و علوم تربیتی دانشگاه اصفهان

3 دانشیار دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‏شناسی دانشگاه شیراز

4 استادیار دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‏شناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تبیین موضع رسانه در سند تحول بنیادین آموزش‌‏وپرورش در راستای استخراج مضامین تربیت رسانه‌‏ای با تکیه‏‌بر تأملات ژان فرانسوا لیوتار و ژان بودریار در مقام دو تن از برجستگان پست‌‏مدرن است. با توجه به چالش‏‌های رسانۀ نوین، پست‏‌مدرنیسم به خوانش انتقادی امپریالیسم روشنگرانۀ مدرن، به‏‌طور عام و رسانۀ مدرن به‏‌طور خاص می‌‏پردازد. پارادایم پژوهش کیفی، روش جمع‌‏آوری داده‏‌ها اسنادی و روش تحلیل داده‌‏ها، تحلیل مضمون است. یافته‏‌های پژوهش حاکی از اهمیت توجه سند تحول به رسانۀ تربیتی و تربیت رسانه‌‏ای است. توجه به ‏جایگاه رکنی رسانه، هماهنگی و مشارکت تربیتی و تولید هدفمند در حوزۀ درون‌‏سازمانی، دسترسی و بهره‌‏گیری و مواجهۀ فعالانه با رسانه‏‌های نوین در حوزۀ برون‏‌سازمانی‏ آموزش‏‌وپرورش ازجمله راهبردهای ارائه‌‏شده هستند. در گام بعدی، دیدگاه لیوتار و بودریار براساس مؤلفه‏‌های گام اول، میزان و نوع دسترسی به دو دستۀ سازنده و مخرب تقسیم‌‏بندی شدند. نسبیت‏‌گرایی معرفتی، آشنایی با فنون اقناع، شگردهای تبلیغات و رویکرد انتقادی به پیام‏‌های رسانه‌‏ای در مواجهۀ فعالانه مطرح شدند. درنهایت از منظر تولید هدفمند، پلورالیسم فرهنگی و پذیرش تفاوت‏‌ها، پویایی درونی و سنخیت با نیازهای جامعه بررسی شدند. یافته‌‏های پژوهش نشان می‏‌دهند کاربست مضامین اندیشمندان پست‏‌مدرن در راستای تربیت رسانه‏‌ای، متناسب با معیارهای سند تحول بنیادین امری ممکن و لازم است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explanation of media education from the point of view of post-modern thinkers, considering the strategies of the fundamental transformation of education document

نویسندگان [English]

  • Mohammad Khedmatiyān 1
  • Mohammad Najafi 2
  • Mohammad Mazidi 3
  • Negin Barāt Dastjerdi 4
1 , PhD Candidate in Philosophy of Education at University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 (PhD), University of Isfahan, Isfahan, Iran
3 (PhD), Shiraz University, Shiraz, Iran
4 (PhD), University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]

The aim of the current research was to explain the position of media in the document of the fundamental transformation of education in order to extract the themes of media education with focus on the reflections of Jean-Francois Lyotard and Jean Baudrillard as the two prominent postmodernists. Considering the challenges of modern media, postmodernism deals with the critical reading of modern enlightened imperialism in general and modern media in particular. The research paradigm was qualitative, documentary data collection method was used and data analysis method was thematic analysis. Findings showed the importance of the transformation document's attention to the educational media and media education. Paying attention to the pivotal position of the media, educational coordination and participation and purposeful production in the intra-organizational domain, access and utilization, and active exposure to the new media in the extra-organizational domain of education are among the presented strategies. In the next step, Lyotard and Baudrillard's views were divided into constructive and destructive categories based on the components of the first step, and the amount and type of access. Epistemic relativism, familiarity with persuasion techniques, advertising techniques and critical approach to media messages were brought up in the active confrontation. Finally, in term of purposeful production, cultural pluralism and acceptance of differences, internal dynamism and conformity with society's needs were taken into consideration. Findings showed that it is possible and necessary to apply the themes of postmodern thinkers in line with the media education, in accordance with the criteria of the fundamental transformation document.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Media Education
  • Postmodern
  • Baudrillard
  • Lyotard
  • Fundamental Transformation Document

مراجع

  • بودریار، ژان. (1381). در سایه‏‌های اکثریت‏‌های خاموش (ترجمة پیام یزدان جو) انتشارات رکز. (متن اصلی در سال 1978 چاپ شده است).
  • بودریار، ژان. (1384). آمریکا (ترجمة عرفان ثابتی). انتشارات ققنوس. (متن اصلی در سال 1988 چاپ شده است).
  • بودریار، ژان. (1389). جامعه مصرفی: اسطوره‌‏ها و ساختارها (ترجمة پیروز ایزدی). انتشارات ثالث. (متن اصلی در سال 1970 چاپ شده است).
  • بودریار، ژان. (1394 آ). نظام اشیاء (ترجمة پیروز ایزدی). انتشارات ثالث. (متن اصلی در سال 1978 چاپ شده است).
  • بودریار، ژان. (1394 ب). روح تروریسم (ترجمة کامران برادران و سعید شریفی). انتشارات چترنگ. (متن اصلی در سال 2003 چاپ شده است).
  • بودریار، ژان. (1397 آ). شفافیت شیطانی (ترجمة پیروز ایزدی). انتشارات ثالث. (متن اصلی در سال 1990 چاپ شده است).
  • بودریار، ژان. (1397 ب). وانموده‏ها و وانمود (ترجمة پیروز ایزدی). انتشارات ثالث. (متن اصلی در سال 1981 چاپ شده است).
  • پوپر، کارل ریموند، و کندی، جان. (1374). تلویزیون خطری برای دموکراسی (ترجمة حمید شهیدی‏ مؤدب و افسانه قارونی). اطلاعات.
  • جاویدی کلاته جعفرآبادی، طاهره، و عالی، مرضیه. (1389). مبانی انسان‏شناسی پست‏‌مدرنیسم و دلالت‏‌های تربیتی آن. فصلنامة آینه معرفت، 8(23)، 165-184.
  • حسینی، سیدبشیر، نورانی، زهرا، گودرزی، اکرم، و کشاورز، سوسن. (1400). مطالعه تطبیقی و طراحی الگوی مفهومی سواد رسانه‌‏ای مبتنی بر اسناد تحولی آموزش‏‌وپرورش ایران. مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 6(19)، 133-164.
  • خجسته باقرزاده، حسن. (1396). الگوهای هنجاری تولید محتوای رسانه‏‌ها: راهبرد ایجاد مزیت رقابتی. فصلنامة مطالعات فرهنگ ارتباطات. 18(37)، 193-218
  • شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1390). سند تحول بنیادین آموزش و پروش. دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
  • شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1390). مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم‌‏وتربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران. دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
  • صبوری، پرویز. (1397). در برابر خشونت نمادین. رشد آموزش علوم اجتماعی، 6(76)، 58-61.
  • طالبی دلیر، معصومه، و اکبری، حسین. (1393). رسانه و مصرف‏‌گرایی. مطالعات بین‏‌رشته‌‏ای در رسانه و فرهنگ، 4(2)، 123-150.
  • عابدی جعفری، حسن، تسلیمی، محمدسعید، فقیهی، ابوالحسن، و شیخ‏زاده، محمد. (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‏‌های کیفی. اندیشة مدیریت راهبردی، 2(10)، 151-198.
  • عاملی، سید سعیدرضا. (1396). فلسفة فضای مجازی. امیرکبیر.
  • قاسمی، سعیده. (1399). نقش و کارکرد رسانه‌‏ها در تعلیم‏‌وتربیت. مجله رویکردی نو در علوم تربیتی، 2(4)، 75-82.
  • کهوند، محمد. (1395). شبکه عنکبوتی. انتشارات ذکری.
  • لیوتار، ژان فرانسوا. (1380). وضعیت پست‌‏مدرن: گزارشی درباره دانش (ترجمة حسینعلی نوذری). گام نو.
  • لیوتار، ژان فرانسوا. (1382). ناسینما (ترجمة محمد شهبا). فصلنامة فرهنگستان هنر. (متن اصلی در سال 1973 چاپ شده است).
  • لیوتار، ژان فرانسوا. (1384). تعریف پسامدرن برای بچه‌‏ها (ترجمة حسینعلی نوذری). ثالث. (متن اصلی در سال 1985 چاپ شده است).
  • لیوتار، ژان فرانسوا. (1393). ناانسانی: تأملاتی در باب فلسفه زمان (ترجمة محمدعلی جعفری و روزبه صدرآرا). مولی. (متن اصلی در سال 1988 چاپ شده است).
  • منصوریان، سهیلا. (1393). هنر و حقیقت رسانه در روزگار پست‏‌مدرن. فصلنامة کیمیای هنر، 2(8)، 59-72.
  • محمدی شکیبا، عباس، و منصورکیانی، ناصر. (1384). رویکرد پست‌‏مدرنیستی به رسانه. پژوهش‌‏های ارتباطی، 12(41)، 162-191.
  • موسوی، هادی، و حسنی، حمیدرضا. (1394). مواجهه تخنه ارسطو با فلسفه تکنولوژی هایدگر. روش‌‏شناسی علوم انسانی، 21(85)، 31-49.
  • هاشمی، شهناز. (1393). بررسی نقش رسانه در نظام تربیتی سند تحول بنیادین آموزش‏‌وپرورش: تأکید بر ضرورت آموزش سواد رسانه‌‏ای. فصلنامة رسانه، 25(4)، 5-18.
  • Attride-Stirling, J. (2001). Thematic networks: an analytic tool for qualitative research. Qualitative research, 1(3), 385-405.
  • Baya, A. (2013). Post-postmodernism: Automodernity and its relevance to understanding contemporary media audiences. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 71, 154-159.
  • Bell, Daniel. (2003). The Future of Technology. Ministry of Foreign Affairs: Printing and Publishing Center
  • Boyatzis, R. E. (1998). Transforming qualitative information: Thematic analysis and code development. sage.
  • Celik, I. Muukkonen, H. & Dogan, S. (2021). A model for understanding new media literacy: Epistemological beliefs and social media use. Library & Information Science Research, 43(4), 101-125.
  • Dines, G. (2010). Pornland: How porn has hijacked our sexuality. Beacon Press.
  • Dvorghets, O. S. & Shaturnaya, Y. A. (2015). Developing students’ media literacy in the English language teaching context. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 200, 192-198. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877042815046996
  • Horkheimer, M & Adorno, T. (2002). Dialectic of enlightenment (E. Jephcott Trans.). Stanford University Press.
  • Hovland, C.I., Janis, I.L., & Kelley, H.H. (1953). Communication and persuasion. Yale University Press.
  • Kahraman, A. D. (2015). Relationship of Modernism, Postmodernism and Reflections of it on Education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 3991-3996.
  • McLuhan, M. (1964). Understanding media: The extensions of man. McGraw Hill.
  • Maykut, P. & Morehouse, R. (2002). Beginning qualitative research: A philosophical and practical guide. Routledge.
  • Méndez, P. F., Fajardo-Ortiz, D., & Holzer, J. M. (2022). Disrupting the governance of social-ecological rigidity traps: Can pluralism foster change towards sustainability. In Advances in Ecological Research, 66, 243-291.
  • Monacis, L. Griffiths, M. D. Limone, P. & Sinatra, M. (2021). The risk of social media addiction between the ideal/false and true self: Testing a path model through the tripartite person-centered perspective of authenticity. Telematics and Informatics, 65, 101709. https://doi.org/10.1016/j.tele.2021.101709
  • Nordenstreng, K. (2011). Free flow doctrine in global media policy. In R. Mansell & M. Raboy (Eds.), The handbook of global media and communication policy (pp. 79–94). Wiley-Blackwell.
  • Nietzsche, F. (2013). Beyond good and evil. In C. W. Gowans (Ed.), Moral Disagreements: Classic and Contemporary Readings (pp. 81-88). Routledge.
  • Postman, N. (2011). Technopoly: The surrender of culture to technology. Vintage.
  • Purtilo -Nieminen, S. Vuojنrvi, H. Rivinen, S. & Rasi, P. (2021). Student teachers' narratives on learning: A case study of a course on older people's media literacy education. Teaching and Teacher Education, 106, 103432. https://doi.org/10.1016/j.tate.2021.103432
  • Slavin, B. & Slavin, A. (2021). Features Of The Media Environment In The Conditions Of Digitalization Of Social Communications. IFAC-PapersOnLine, 54(13), 393-396
  • Shlobin, N. A., Patel, S., & Dahdaleh, N. S. (2022). Social media as a Tool for Patient Education in Neurosurgery: an overview. World neurosurgery, 161, 127-134.
  • Toffler, A. (2022). The third wave: The classic study of tomorrow. Bantam.
  • Vendemia, M. A., & Coduto, K. D. (2022). Online daters’ sexually explicit media consumption and imagined interactions. Computers in Human Behavior, 126, 106981. https://doi.org/10.1016/j.chb.2021.106981
  • Wang, L., Liu, X., Liu, Z. Z., & Jia, C. X. (2020). Digital media use and subsequent self-harm during a 1-year follow-up of Chinese adolescents. Journal of affective disorders, 277, 279-286.
  • Zareie, A. & Sakellariou, R. (2022). Rumour spread minimization in social networks: A source-ignorant approach. Online Social Networks and Media, 29, 100206. https://doi.org/10.1016/j.osnem.2022.100206

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 آبان 1401
  • تاریخ بازنگری: 01 تیر 1402
  • تاریخ پذیرش: 03 تیر 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار