شیوه‌های بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی در جذب و آموزش بی‌سوادان و کم‌سوادان

قاسمی نژاد, ابوذر; بهرامی, ولی

doi:10.22034/jei.2020.112726

شیوه‌های بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی در جذب و آموزش بی‌سوادان و کم‌سوادان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکترای رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی

² مدرس مدعو دانشگاه فرهنگیان آیت‌الله کمالوند خرم‌آباد، دکترای جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران

10.22034/jei.2020.112726

چکیده

هدف این مطالعه، شناسایی عملکرد شبکه‌های اجتماعی مجازی در آموزش بی‌سوادان و کم‌سوادان استان لرستان بوده است. این پژوهش به روش کیفی با رویکرد نظریه داده‌بنیاد انجام شد. جمعیت مورد مطالعه متخصصان حوزة آموزش مجازی، متخصصان و صاحب‌نظران حوزة نهاد رسانه، آموزش‌وپرورش، و سوادآموزی بودند. روش نمونه‌گیری نیز به‌صورت «نمونه‌گیری هدفمند و نظری» بود. ابزار گردآوری داده‌ها «مصاحبة عمیق» بود که بر این اساس بعد از مصاحبه با 15 نفر از متخصصان این حوزه، اشباع نظری حاصل شد. به‌منظور تحلیل داده‌ها از رویکرد «اشتروس و کوربین» استفاده شد و بر اساس آن، از سه مرحلة کدگذاری باز، محوری و گزینشی برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها استفاده شد. یافته‌ها نشان می‌دهند که پدیدة محوری این مطالعه «فقر دانش رسانه‌ای» است. شرایط علی حاکم بر این پدیده شامل سه مقوله «فرودستی مجازی، باورها و تفکرات سنتی، و جامعه‌ناپذیری مجازی» است. بسترهای حاکم نیز «موانع قانونی در آموزش توسعة مجازی، فقر دانش تخصصی، و فهم واپس‌گرا از آموزش مجازی» هستند. شرایط مداخله‌گر بر پدیدة محوری نیز سه مقوله بدین شرح‌اند: «انطباق‌ناپذیری مجازی، نگاه هزینه-فایده‌محور، و ضعف انگیزه‌های یادگیری». راهبردهایِ رفع فقر دانش رسانه‌ای عبارت‌اند از: توجه به «آموزش نیازمحور، انسجام‌بخشی به آموزش مجازی و ارزیابی عملکرد دائمی» که بر اثر آن، شاهد پیامدهایی نظیر «حس اثربخشی سواد مجازی، خلق محتوای کاربردی، توانمندسازی آموزشی و نوین‌سازی سازمانی» خواهیم بود.
نتایج نشان می‌دهند، فقر سیاست‌گذاری در حوزة آموزش مجازی، و خلأ قانونی در سوادآموزی، بسترها و سازوکارها، دشواری غلبه بر فقر دانش رسانه‌ای را مضاعف کرده است. این امر در کنار حس فرودستی مجازی، باورها و تفکرات سنتی، جامعه (نا)پذیری سوادآموزان مجازی، به انطباق‌ناپذیری و رغبت کم مخاطبان (بی‌سوادان و کم‌سوادان) نسبت به فضا و به‌تبع آن آموزش مجازی منجر شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing the grounded theory pattern of using virtual networks for the realization of education among Lorestān Province's low-literates and illiterates

نویسندگان [English]

Aboozar Ghāsemineghād ¹
Vali Bahrāmi ²

¹ PhD Candidate in Social Welfare at Allāmeh Tabātabā'i University

² (PhD), Lecturer at Farhangiān University (Ayatollāh Kamālvand Branch, Khoramābād, Lorestān)

چکیده [English]

This study seeks to identify the function of the virtual social networks in educating the literates and illiterates in Lorestān province. It was a qualitative research with the grounded theory design. The research population consisted of specialists in the field of virtual the education, media institution, education, and the low- literate and illiterate people. The sample was selected through "purposeful and theoretical sampling". The data collection tool was "the in-depth interview" and after interviewing 15 experts, the theoretical saturation was obtained. Also, the "Strauss and Corbin" approach and the three steps of open, axial and selective coding were used to analyze the data. The central phenomenon of this study was "media knowledge poverty". The causal conditions governing it are "virtual inferiority, traditional beliefs and ideas, and the virtual non-sociability." The prevailing contexts are " the legal barriers to the virtual development education, the poverty of the specialized knowledge and the retrospective understanding of virtual education". The intervening conditions on the central phenomenon are "virtual incompatibility, cost-benefit-based view and learning motivations' weakness ". Media knowledge poverty alleviation strategies focus on "the need-based education, integration of the virtual education, and the continuous performance appraisal," resulting in the implications of " the sense of the effectiveness of virtual literacy, applied content creation, educational empowerment, and the organizational modernization." The results showed that poverty of policy making in the field of virtual education and the legal gap in the literacy have doubled the contexts and mechanisms for overcoming the poverty of the media knowledge. This, along with a sense of the virtual inferiority, traditional beliefs and thinking, the virtual non-sociability of the literacy students have led to the maladaptation and the reluctance of the low-literates and illiterates towards the space and consequently the virtual education.

کلیدواژه‌ها [English]

Low-literates and Illiterates
Social Networks
Literacy Education
Poverty of the Media Knowledge
Grounded Theory
Virtual Incompatibility

مراجع

استیونسن، نیک. (۱۳۹۵). شهروندی فرهنگی: مسائل جهان‌وطنی (ترجمة ابوذر قاسمی‌نژاد و ساناز اسماعیلی). تهران: انتشارات جامعه‌شناسان. (اثر اصلی در سال 2007 چاپ شده است).

بابائی، محمود. (139٠). الگوهـای و سایبر فضای گفتمـانی: نقش سازوکارهای اینترنت در شکل‌گیری الگوهای گفتمانی فضای سایبر ایران (پایان‌نامة منشر نشدة دکترا). دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.

باقرزاده، علی. (۱۳۹۳). ۲0 میلیون بی‌سواد مطلق وکم سواد در ایران؛ ۳ گروه بیشترین بازماندگان از تحصیل. خبرگزاری تسنیم، ۲۳ اردیبهشت.

حکیم‌زاده، رضوان. (۱۳۹۲). بررسی علل عدم استقبال بی‌سوادان از برنامه‌های سوادآموزی کشور (گزارش پژوهشی). نیشابور: سازمان نهضت سوادآموزی.

دهقان، حسین و مروت برزو. (1397). بررسی رابطه میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی با روابط اجتماعی آموزان. فصلنامه علوم خبری، 7(25)، 103-132.

ربیعی، علی. (۱۳۹۴). بررسـی و مطالعه میزان و نحوه تأثیرگذاری اینترنت بر ارزش‌های اخلاقی در بین دانشــجویان. فصلنامة مطالعات ملی، ۳۶(9)، 99-127.

فعال، رعنا. (۱۳۹۸). تدریس مجازی و یادگیری الکترونیکی. قابل‌بازیابی در سایت https:// pafcoerp.com:

فلیک، اووه. (۱۳۹۷). درآمدی بر تحقیق کیفی (ترجمة هادی جلیلی). تهران: نشر نی. (اثر اصلی در سال 2006 چاپ شده است).

قاسمی‌نژاد، ابوذر. (۱۳۹۸). فهم معنای توسعة اجتماعی از منظور حاشیه‌نشینان؛ مطالعه‌ایی داده‌مبنا دربارة ساکنیان حاشیه‌نشین پاکدشت و قیام دشت (پایان‌نامة منتشر نشدة دکترای رفاه اجتماعی). دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی.

قلتاش، عباس؛ رمضانی، گل‌افروز و رحیم زارع. (1397). شناســایی و اولویت‌بندی نیازهای آموزشــی سوادآموزان تحت پوشش نهضت سوادآموزی استان فارس - رویکرد ترکیبی. پژوهش‌های برنامة درسی انجمن مطالعات برنامة درسی ایران، 8(1)، 123-150

محمدخانی، کامران؛ محمدداودی، امیرحسین، و عاطفه جلالی. (1393).ارزیابی عوامل مؤثر بر موفقیــت آموزش مجازی در پژوهشگاه صنعت نفت. فصلنامة فناوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 5(1)، 143 -162.

مرکز آمار ایران (1395) سرشماری عموم و نفوس.

محمدخانی، نرگس؛ کوکبی، مرتضی و زهره میرحسینی. (1391). ارائة یک الگوی پیشـنهادی برای وبســایت ویژة بزرگسالان نوسواد. مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 19(9)، 21-36.

Aksakal, B, & Kazu, I. Y. (2015). Union European and Turkey in Policies Education Adult of Comparison. Sciences Behavioral and Social, 177, 235-239.

Barbour, M. & Plough, C. (2009). Social networking in cyberschooling: Helping to make online learning less isolating. TechTrends, 53(4), 56- 60

Bates, A. W. & Poole, G. (2003). Effective teaching with technology in higher education: Foundations for success. London: John Willey.

Boyd, D., & Ellison, N. (2008). Social Network Sites Definition, History, and Scholarship. Journal of Computer-Mediated Communication, 13(1), 210-230

Garrison, D. R. & Kanuka, H. (2004). Blended learning: uncovering its transformative potential in higher education. The Internet and Higher Education, 7(2), 95-105.

Hrastinski, S. (2008). Asynchronous and synchronous learning: A study of asynchronous and synchronous e-learning methods discovered that each supports different purposes. educuse Quarterly, 31(4), 51-55.

Hung, H.-T., & Yuen, S. C.-Y. (2010). Educational use of social networking technology in higher education. Teaching in Higher Education, 15(6), 703–714

Iqbal, T., Hammermüller, K., & Tjoa, A. M. (2010, November). Second life for illiterates: a 3D virtual world platform for adult basic education. In Proceedings of the 12th International Conference on Information Integration and Web-based Applications & Services (pp. 373-380). New York, NY: ACM.

Junco, R., Heiberger, G. & Loken, E. (2011). The Effect of Twitter on College Student Engagement and Grades. Journal of Computer Assisted Learning, 27(2), 119 - 132.

Kraut, R., Kiesler, S., Boneva, B., Cummings, J., Helgeson, V., & Crawford, A. (2002). Internet Paradox Revisited. Journal of Social Issues, 58, 49-74.

Katz, J. E. & Aspden, P. (1997). A nation of strangers? Communications of the ACM, 40(12), 81-86..

Lim, J. & Richardson, J. C. (2016). Exploring the effects of students social networking experience on social presence and perceptions of using SNSs for educational purposes. The Internet and Higher Education, 29, 31–39.

McLaughlin, C. Lee, M. J. W. (2007). Social Software and Participatory Learning: Pedagogical Choices With Technology Affordances in the Web 20۰ era. In R. Atkinson, C. McBeath, A. Soong Swee Kit. (Eds), ICT: Providing Choices for Learners and Learning (pp. 664-675). Singapore: Centre for Educational Development, Nanyang Technological University.

Millar, D. (1996). Executive Summary of the Use of Educational Software in Adult Literacy Programs: A Comparison of Integrated Learning Systems and Stand-Alone Software. Ottawa: National Literacy Secretariat.

Moghaddam, A. (2006). Coding Issues in Grounded Theory. Retrieved from http://www.iier.org.au/iier16/moghaddam.Html.

Paechter, M., Maier, B., & Macher, D. (2010). Students’ expectations of and experiences in e-learning: Their relation to learning achievements and course satisfaction. Computers & Education, 54(1), 222-229.

Pasek, J., & Hargittai, E. (2009). Facebook and academic performance: Reconciling a media sensation with data. First Monday, 14(5),15-23.

Putnam, R. D. (2000). Bowling alone. New York, NY: Simon & Schuster.

Rajput, N., Agarwal, S., Kumar, A., & Anil Nanavati, A. (2008). An Alternative Information Web for Visually Impaired Users in Developing Countries. In ASSETS08: The10th International ACM SIGACCESS Conference on Computers and Accessibility(pp. 289-290). New York, NY: ACM.

Roblyer MD, McDaniel M, Webb M, Herman J,. & Vince Witty J. (2011). Findings on Facebook in higher education: A comparison of college faculty and student uses and perceptions of social networking site. The Internet and Higher Education, 13(3), 134-140.

Sabiston, M. (2000). Investigate the criteria for determining the quality of learning based on Kamsova's adult web. Housand Oaks, CA: Corwin Press.

Schwartz, JL., Donovan, J., & Guido-DiBrito, F. (2009), Stories of social class: Self-identified Mexican male college students crack the silence. Journal of College Student Development, 50(1), 50-66. 16.

Selwyn, N. (2007). Web 2.0 applications as alternative environments for informal learning e a critical review. Paper presented at the paper for OECDKERIS expert meeting.

William, F. P. (2009). Social networking sites: How to Stay Safe Sites. Multi-State Information Sharing & Analysis Center (MS-ISAC). Retrieved From: http://www.msisac.org.

Yang, Y. T. C. (2009). A catalyst for teaching critical thinking in a large university class in Taiwan: Asynchronous online discussions with the facilitation of teaching assistants. Educational Technology Research and Development, 56(3), 241-264.