تدوین بستة آموزشی مدیریت کلاسی سازگار با مغز و تأثیر آن بر میزان اهمال‌کاری تحصیلی و هیجانات آموزشی در درس ریاضی دانش‌آموزان پایة اول در دورة اول متوسطة عشایری لرستان

عبدلی, مصطفی; عابدینی, یاسمین; مقتدایی, لیلا

doi:10.22034/jei.2023.353028.2410

تدوین بستة آموزشی مدیریت کلاسی سازگار با مغز و تأثیر آن بر میزان اهمال‌کاری تحصیلی و هیجانات آموزشی در درس ریاضی دانش‌آموزان پایة اول در دورة اول متوسطة عشایری لرستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری رشتة برنامه‌ریزی درسی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

² دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

³ استادیار گروه علوم تربیتی، دانشکدة علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

10.22034/jei.2023.353028.2410

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تدوین بستة آموزشی مدیریت کلاسی سازگار با مغز و تأثیر آن در میزان اهمال‌کاری تحصیلی و هیجانات آموزشی دانش‌آموزان انجام شده است. روش پژوهش نیمه‌تجربی است که شامل پیش‌آزمون ـ ‌‌پس‌آزمون و آزمون پیگیری و گروه کنترل است. جامعة آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان پایة اول دورة اول متوسطة عشایری لرستان تشکیل داده است که در نوزده مدرسه تحصیل می‌کردند. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده، از میان نوزده مدرسه، دانش‌آموزان چهار مدرسه انتخاب شدند و در گروه‌های آزمایش و گروه کنترل (بیست نفر گروه آزمایش، هجده نفر گروه کنترل) قرار گرفتند. معلمان مدارس گروه آزمایش براساس بستة آموزشی‌ای که از قبل طراحی و اعتباریابی شده بود، کار آموزش را طی هشت جلسة 90دقیقه‌ای آغاز کردند. آنان در این دو ماه، دستورالعمل‌های شیوة مدیریت کلاس سازگار با مغز را در کلاس درس خود اجرا کردند. در این مدت، کلاس دانش‌آموزان گروه کنترل به شیوة سنتی (مرسوم) مدیریت می‌شد. داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از پرسش‌نامة هیجانات تحصیلی پکران (2005) و پرسش‌نامة‌ اهمال‌کاری تحصیلی سولومون و راثبلوم (1984) و فرم کوتاه پرسش‌نامة شخصیتی پنج‌عاملی نئومک‌کری و کاستا (1992) با استفاده از آزمون‌های آماری تحلیل کوواریانس و آزمون تی هم‌بسته تحلیل شد. یافته‌های پژوهش نشان دادند اجرای بستة آموزشی از نظر آماری به‌طور معناداری (0/5>P) هیجانات منفی و اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان را کاهش و هیجانات مثبت آنان را افزایش داده است؛ اگرچه ثبات تأثیر بستة آموزشی در هیجانات مثبت دانش‌آموزان در آزمون پیگیری تأیید نشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing a brain-compatible classroom management training package and its impact on academic procrastination and educational motions in the mathematics course: Evidence from Lorestān nomadic first-grade students of the first cycle secondary schools

نویسندگان [English]

Mostafā Abdoli ¹
Yāsamin Ābedini ²
Leilā Moghtadāyi ³

¹ , (PhD), Candiadate in Curriculum Planning at University of Isfahan, Isfahan, Iran

² (PhD), University of Isfahan, Isfahan, Iran

³ (PhD), University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study was to develop a brain-friendly classroom management training package and considering its impact on the students' academic procrastination and educational emotions. It was a quasi-experimental study with a pre-test, post-test control group design. The research population included all Lorestān nomadic first grade students of the first cycle secondary schools (19 schools). The research sample consisted of students of the four schools who were selected from among 19 schools, using a simple random sampling method. Then, they were assigned to the experimental (20 students) and control groups (18 students). During 8 sessions (each 90 minutes) in 2 months, the teachers of the experimental group schools taught the students using the training package that was designed and validated in advance, and they also implemented brain-friendly classroom management guidelines in their classroom. During this period, the class of control group students was managed in a traditional way. The data collected through Pakran's academic emotions questionnaire (2005), the academic procrastination questionnaire of Solomon and Rothblum(1984) and the short form of the five-factor personality questionnaire of Neomccurry and Costa(1992) were analyzed using the statistical tests of analysis of covariance and paired samples t-test.
Findings showed that implementation of the educational package has significantly (P<0.5) reduced the negative emotions and academic procrastination of students and increased their positive emotions; although, the stability of the effect of the educational package on the students' positive emotions was not confirmed in the follow-up test.

کلیدواژه‌ها [English]

Educational Package
Brain-friendly Classroom Management
Academic Procrastination
Educational Emotions

مراجع

بدری، طاهره سادات و یاسمین، عابدینی. (1389). بررسی رابطة اهداف پیشرفت با هیجانات آموزشی و پیشرفت تحصیلی در دانش‎آموزان دختر پایة یازدهم شهر تهران. فصلنامة آموزش، مشاوره و روان‌درمانی، 8(38)، 78-68.
پردل، فاطمه، علی، مقدم‌زارع، موسوی، سیدعماد و قربانی، مریم. (1389). بررسی اثربخشی آموزش‌های مغزمحور بر اهمال‌کاری تحصیلی و اضطراب امتحان دانش‌آموزان. رویش روان‌شناسی، 6(39)، 58-51.
ﭘﻮرﻋﺒﺪل، سعید، صبحی قراملکی، ﻧﺎﺻﺮ و عباسی، مسلم. (1394). مقایسة اهمال‌کاری تحصیلی و سرزندگی تحصیلی در دانش‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص؛ﻣﺠلة ناتوانی‌های یادگیری، 4(3)، 38-22.
جنسن، اریک. (1396). یادگیری مبتنی بر مغز: پالادیمی جدید در آموزش (ترجمة یاسمین عابدینی). انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان. (اثر اصلی در سال 2008 منتشر شده است).
چراغی، اعظم و یوسفی، فریده. (1398). بررسی نقش واسطه‌گری انگیزش تحصیلی در رابطة بین خودکارآمدی و اهمال‌کاری تحصیلی. نشریة دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 20(2)، 47 - 34.
چلبیانلو، غلامرضا و گروسی‌فرشی، میزتقی. (1389). رابطة آزمون شخصیتی پنج‌عاملی NEO-PI-R ﺑﺎ آزمون 90-R: SCL نگاهی به قابلیت آزمون نئو در ارزیابی سلامت روانی. مجلة علوم رفتاری، 4(1)، 58-51.
خواجه‌دادمیر، آرزو، ناستی‌زایی، ناصر و پورقاز، عبدالوهاب (1395). رابطة مدیریت کلاس با اهمال‌کاری تحصیلی دانشجویان تحصیلات تکمیلی. مجلة توسعة آموزش در علوم پزشکی، 9(23)، 19-10
حسینی، سیدعدنان، کریمیان، نادر، حسامی، فاتح و محمدی، بشیر. (1398). اثربخشی آموزش با الگوی کاوشگری بر هیجانات تحصیلی دانش‌آموزان دورة ابتدایی در درس علوم تجربی. پژوهش‌های آموزش و یادگیری، 16(1)، 64-51.
حسینی، فریده‌سادات و خیر، محمد. (1389). بررسی نقش معلم در هیجانات تحصیلی ریاضی و تنظیم هیجانی دانش‌آموزان. فصلنامة علمی پژوهشی روان‌شناسی دانشگاه تبریز، 5(20)، 63-41.
درتاج، فریبرز و ابراهیم، مهرعلیان. (1396). اثربخشی امید درمانی بر اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان مقطع دبیرستان شهر قزوین. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 14(48)، 86-73.
ربانی، زینب، طالع‌پسند، سیاوش، رحیمیان‌بوگر، اسحاق و محمدی‌فر، محمدعلی. (1397). رابطة ابعاد کیفیت آموزشی کلاس و ارزیابی‌های شناختی با هیجانات تحصیلی و پیامدهای انگیزشی آن. مجلة روان‌شناسی، 22(2)، 219-202.
روحانی، نیره‌السادات، سیدموسوی، مهری، گرجی، معصومه و صمیمی، زبیر. (1399). شیوع اهمال‌کاری در دانش‌آموزان دختر و ارتباط آن با ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و میزان به‌کارگیری شبکه‌های اجتماعی مجازی. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 4(25)، 107-91.
سیفی، سمیه، ابراهیمی‌قوام، صغری، عشایری، حسن، فرخی، نورعلی، درتاج، فریبرز. (1395). اثربخشی یادگیری سازگار با مغز برمؤلفه‌های برنامه‌ریزی و حل مسئلة کارکردهای اجرایی دانش‌آموزان دبستان. فصلنامة روان‌شناسی تربیتی، 13(43)، 99-116.
شعبانی، حسن. (1401). مهارت‌های آموزشی و پرورشی (چاپ چهلم). سمت.
شهبازیان‌خونیق، آرش، مصرآبادی، جواد و فرید، ابوالفضل. (1396). تمایز دانش‌آموزان با فرسودگی تحصیلی بالا و پایین، براساس اهمال‌کاری تحصیلی و احساس تنهایی آنان. فصلنامة نوآوری‌های آموزشی، 17(66)، 112-97.
شیندلر، جان. (1396). مدیریت کلاس تحولی (جلد اول، ترجمة لیلا مقتدایی، رضا هویدا و سیدعلی سیادت). انتشارات جهاد دانشگاهی واحد اصفهان. (اثر اصلی در سال 2010 منتشر شده است).
صیادی‌قصبه، محدثه و مقتدر، لیلا. (1400). اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر انگیزة پیشرفت و اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان. نشریة علمی آموزش و ارزشیابی، 14(54)، 135-113.
طالبلو، بهارک و محمدحسین، لیلی. (1388). کلاس سازگار با کارکرد مغز. رشد معلم، 38(1)، 23-21.
فرمیهنی فراهانی، محسن، مدنی، سیدهادی و عظیمی‌آقبلاغ، احد. (1400). تحلیل پدیدارشناسانة تجارب زیسته آموزگاران از چالش‌های آموزش در مدارس عشایر ابتدایی عشایری. فصلنامة چشم‌انداز برنامة درسی و آموزش، 1(2)، 49-23.
کدیور، پروین، فرزاد، ولی‌الله، کاوسیان، جواد و نیکدل، فریبز (1388). رواسازی پرسش‌نامة هیجانات تحصیلی پکران. فصلنامة نوآوری‌های آموزشی، 8(32)، 38-7.
محبی، علی، فرهوش، معصومه و یداللهی، سارا. (1401). سنجش ابعاد صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان ایران: مطالعة مروری تلفیقی. فصلنامة نوآوری‌های آموزشی، 21(84)، 64-29.
محمودی، فیروز، عظیمی‌آقبلاغ، احد و مدنی، سیدهادی. (1399). مطالعه ویژگی‌های عناصر برنامة درسی در مدارس دورة ابتدایی عشایری. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 17(38)، 48-31.
مرادی، خدیجه، اسدزاده، حسن، کرمی، ابوالفضل و نجفی، محمود. (1397). مدل‌یابی پیشرفت تحصیلی براساس هیجانات تحصیلی و اشتیاق تحصیلی با نقش میانجی تحول مثبت نوجوانی. فصلنامة روان‌شناسی تربیتی، 15(51)، 173-143.
مرادی، مسعود، فتحی، داود، غریب‌زاده، رامین و فائیدفر، زیبا. (1395). مقایسة ﻓﺮﺳﻮدﮔﯽ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ، اهمال‌کاری ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ و اﺣﺴﺎس ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ در دانش‌آموزان ﺑﺎ و ﺑﺪون ناتوانی‌های ﯾﺎدﮔﯿﺮی. مجلة پزشکی ارومیه، 27(3)، 248-256.
ﻣﻄﯿﻌﯽ، ﺣﻮرا، ﺣﯿﺪری، ﻣﺤﻤﻮد و ﺻﺎدﻗﯽ، ﻣﻨﺼﻮره‌اﻟﺴﺎدات. (1391). پیش‌بینی اهمال‌کاری ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ براساس مؤلفه‌های ﺧﻮدﺗﻨﻈﯿﻤﯽ در دانش‌آموزان پایة اول دبیرستان‌های ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان. ﻓﺼﻠﻨﺎمة روانﺷﻨﺎﺳﯽ، 8(20)،70-49.
موسوی، سیده‌شایسته، ابوالمعالی الحسنی، خدیجه و میرهاشمی، مالک. (1396). ساختار عاملی تأییدی مقیاس ارزیابی شایستگی تحصیلی در دانش‌آموزان دختر نوجوان. فصلنامة علمی‌پژوهشی روان‌شناسی کاربردی، 2(42)، 294-275.
نوری، علی و مهرمحمدی، محمد. (1390). الگوی برای بهره‌گیری نظریة برخاسته از داده‌ها در پژوهش‌های تربیتی. فصلنامة مطالعات برنامة درسی ایران، 6(23)، 8-35.
نیل‌فروشان، پریسا، عابدی، احمد، احمدی، سیداحمد و نویدیان، علی. (1390). عنوان بررسی ساختار سلسلة مراتبی شخصیت با استفاده از پرسش‌نامة پنج عاملی نئو. مجلة علوم رفتاری، 5(1)، 19-11.
یعقوبی، ابوالقاسم، قلائی، بهروز، رشید، خسرو و کردنوقابی، رسول. (1394). عوامل مرتبط با تعلل‌ورزی تحصیلی. فصلنامة روان‌شناسی تربیتی، 11(37)، 184-161.
Binu, M., T., & Swamy. S. S. (2014).Brain-based teaching approach–a new paradigm of teaching. International Journal of Education and Psychological Research(IJEPR), 2(3), 62-65.
Calderone, S., & Isola, C. (2008). Brain-Based Classroom Management; Conscious Discipline and Brain Gym Strategies with Kindergartners. Pennsylvania State University and The State College Area School District.
Chandra, R. (2015). Classroom management for effective teaching. International Journal of Education and Psychological Research, 4(4), 13-15.
Khalil, A. H., El-Nagar, B. E. D. E., & Awad, M. A. E. M. (2019). The effect of brain-based learning on developing some speaking skills of egyptian EFL secondary school students. International Journal of Environmental & Science Education, 14(3), 103-116.
Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992). Normal personality assessment in clinical practice: The NEO Personality Inventory. Psychological assessment, 4(1), 5-13.
Noureen, G., Awan, R. N., & Fatima, H. (2017). Effect of brain-based learning on academic achievement of VII graders in mathematics. Journal of elementary education, 27(2), 85-97.
Pekrun, R., Goetz, T., Titz, W., & Perry, R. P. (2002). Academic emotions in students' self-regulated learning and achievement: A program of qualitative and quantitative research. Educational psychologist, 37(2), 91-105.
Pekrun, R., Goetz, T., Titz, W., & Perry, R. P. (2005). Achievement Emotions Questionnaire (AEQ)User's Manual. Department of University of Munich.
Preslee, D., Kharsati, Dr., Prakasha, G.S. (2017). Whole Brain Teaching. Journal of Humanities and Social Science, 22(6), 76-83.
Solomon, L. J., & Rothblum, E. D. (1984). Academic procrastination: Frequency and cognitive-behavioral correlates. Journal of counseling psychology, 31(4), 503- 509.
Sousa,A, D., & Tomlinson, A, C. (2011). Differentiation and the brain: how neuroscience supports the learner-friendly classroom (Second Edition). Solution Tree Press.
Swaraswati, Y., Winarno, A. R. D., & Goeritno, H. (2017, September). Academic procrastination of undergraduate students: The role of academic self-efficacy and the big five personality traits. In 9th International Conference for Science Educators and Teachers (ICSET 2017) (volume 118, pp. 735-740). Atlantis Press.
Wolken, A. S. (2017). Brain-based learning and Whole Brain Teaching methods. http://nwcommons.nwciowa.edu/education_masters/43/.
Valinasab, S., & Zeinali, A. (2017). The mediational pathway among academic emotions, self-regulated learning, and academic motivation with academic achievement of high school students. International Journal of Educational and Psychological Researches, 3(4), 255-261.