نقش ذی‌نفعان آموزشی در استقرار مدیریت دانش در آموزش‌وپرورش

موحدی, منیره; صالحی, محمد

doi:10.22034/jei.2020.114616

نقش ذی‌نفعان آموزشی در استقرار مدیریت دانش در آموزش‌وپرورش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ مدرس دانشگاه فرهنگیان

² دانشیار گروه مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

10.22034/jei.2020.114616

چکیده

هدف کلی پژوهش حاضر، ارائة مدل نقش ذی‌نفعان آموزشی برای استقرار مدیریت دانش در آموزش‌وپرورش است. روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی و جامعة آماری آن را رؤسا، معاونان و کارشناسان ادارات و مدیران مدارس آموزش‌وپرورش استان مازندران به تعداد 2653 نفر تشکیل می‌دادند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی - خوشه‌ای و بر اساس فرمول کوکران، تعداد 336 نفر به‌عنوان نمونة آماری انتخاب شدند. به‌منظور گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌های محقق ساختة ذی‌نفعان آموزشی و استقرار مدیریت دانش استفاده شد که روایی آن‌ها به تأیید متخصصان رسید و پایایی آن‌ها با استفاده از آزمون ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 0/91 و 0/87 محاسبه شد.
نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که: متغیر نقش ذی‌نفعان آموزشی دارای سه بعد «فردی»، «سازمانی» و «فرایندی» است. بعد فردی دارای هفت مؤلفه (انگیزة شخصی، آگاهی، مهارت، تجربه، تمایل، مشارکت‌جویی و آموزش‌پذیری)، بعد سازمانی دارای شش مؤلفه (فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، فناوری سازمان، منابع انسانی، مدیریت و رهبری، محیط سازمان)، و بعد فرایندی دارای شش مؤلفه (ایجاد فرایند دانش‌محور، فراهم‌آوردن زیرساخت‌های فنی، فرایند خلق دانش، فرایند کسب دانش، فرایند تبدیل دانش، فرایند به‌کارگیری دانش) است. همچنین بین ابعاد نقش ذی‌نفعان آموزشی، بعد فردی دارای بیشترین تأثیر و بعد فرایندی دارای کمترین تأثیر در استقرار مدیریت دانش است.
نتایج آزمون معادلات ساختاری نیز نشان داد که بین متغیر نقش ذی‌نفعان آموزشی با استقرار مدیریت دانش در آموزش‌وپرورش استان مازندران رابطة مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین مدل ارائه‌شده دارای برازش مناسب است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که ذی‌نفعان آموزشی در استقرار مدیریت دانش نقش دارند و مدیران و مسئولان آموزش‌وپرورش می‌توانند با مشارکت ذی‌نفعان آموزشی - اعم از معلمان و مدیران، والدین، رسانه‌ها و سازمان‌های غیردولتی - با استقرار صحیح مدیریت دانش در آموزش‌وپرورش موجب افزایش کارایی سازمان شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of the educational stakeholders on the establishment of the knowledge management in the education system

نویسندگان [English]

Monireh Movahedi ¹
Mohmmad Salehi ²

¹ Farhangian university

² sari university

چکیده [English]

The purpose of this study was to design a practical model to clarify the role of the educational stakeholders on the establishment of the knowledge management in the education system. The research method was descriptive of survey type. The research population included heads, deputies and experts and the school principals of Māzandarān education office. According to Cochran formula, 336 participants were selected as a sample from 2653 heads of the education offices, their assistants, experts and school' managers in Māzandarān, using a random cluster sampling method. The measurement tools were the researcher-made questionnaires of the educational stakeholders' role and the establishment of the knowledge management. The content and face validity of the questionnaires were confirmed by the experts. Cronbach's calculated alpha for the questionnaires were 0.91 and 0.87 respectively and the reliability of the questionnaires were confirmed. The results of the exploratory factor analysis showed that the variable of the stakeholders has three individual, organizational and procedural dimensions.
The individual dimension has 7 components (personal motivation, awareness, skill, experience, willingness, participation and educability). The organizational dimension has 6 components (organizational culture, organizational structure, organizational technology, human resources, management and leadership, organizational environment). Also, the procedural dimension has 6 components (developing the knowledge-based process, providing the technical infra-structures, knowledge creation process, Knowledge acquisition process, knowledge conversion process, and knowledge application process). Among the three dimensions, the individual dimension had the most impact, and the procedural one had the least impact on the establishment of the knowledge management. The results of the structural equation test also showed that there is a positive and significant relationship between the role of the educational stakeholders and the establishment of the knowledge management in the education system of the Māzandarān province. Therefore, it could be concluded that the educational stakeholders have a role in the establishment of the knowledge management and the managers and authorities of education with the participation of the educational stakeholders, i.e., the teachers, principals, parents, medium and the non-governmental organizations could increase the efficiency of the organization.

کلیدواژه‌ها [English]

Establishment of the Knowledge Management
Educational Stakeholders

مراجع

بزرگی، فرشاد. (1392). مطالعه و بررسی انواع مدل‌های مدیریت دانش. مجلة پژوهش‌های علوم انسانی، 5(29)، 8-27.

پالی، سمیرا. (1394). ارائة مدل مناسب جهت پیاده سازی مدیریت دانش در دانشگاه‌های آزاد اسلامی استان مازندران (رسالة دکتری). دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری.

حسینیان، زینب. (1393). بررسی رابطة مدیریت دانش و کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات با نوآوری خدمات بانکی در بانک ملی شعب استان مازندران (پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد). دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائم‌شهر.

حیدری، مهدیه.، مقیمی، سیدمحمد و خنیفر، حسین. (1392). بررسی عوامل حیاتی موفقیت در پیاده سازی مدیریت دانش. فصلنامة علمی پژوهشی مدیریت فرهنگ سازمانی، 11(1)، 184-149.

خدیوی، اسداله و ترابی نهاد، منیره. (1389). میزان استقرار مدیریت دانش در آموزش و پرورش منطقة مرند از دیدگاه مدیران مدارس. اولین همایش ملی مدیریت دانش در سازمان‌های آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات.

دانش‌فرد، کرم اله و شهابی‌نیا، سعید. (1389). بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و استقرار مدیریت دانش (مطالعة موردی شرکت توزیع نیروی برق معاونت اجرایی شمال شرق تهران). فصلنامة مدیریت، 7(17)، 10-1.

رادینگ، آلن. (1382). مدیریت دانش (ترجمة محمدحسین لطیفی). تهران: سمت.

ربیعی، علی.، حسینی، میرزاحسن و خواجوی، زینب. (1388). طراحی مدل پیاده‌سازی نظام مدیریت دانش در سازمان‌های دولتی (مطالعة موردی شهرداری تهران). فصلنامة پژوهش‌های مدیریت، 2(6)، 175-159.

زعفریان، رضا.، اسماعیل‌زاده، مونا و شاهی، نساء. (1387). ارائه الگوی پیاده‌سازی مدیریت دانش در کسب و کارهای کوچک و متوسط (مطالعة موردی: شرکت نفت ایران زمین). فصلنامة توسعة کارآفرینی، 1(2)، 102-75.

شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1390). سند نقشه جامع علمی کشور. تهران: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.

عبدالملکی، حسین.، میرزازاده، زهراسادات و علیدوست قهفرخی، ابراهیم. (1394). بررسی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر استقرار سیستم مدیریت دانش در وزارت ورزش و جوانان. مطالعات مبانی مدیریت در ورزش، 1(4)، 98-89.

عبدی، محمدرضا و صفایی، سپیده. (1393). ارائه الگویی برای ایجاد و استقرار نظام مدیریت دانش در سازمان امور مالیاتی کشور. فصلنامة پژوهش‌نامة مالیات، 2(21)، 158-135.

ملکی‌پور، احمد.، شائی، عظیم علی و ملکی‌پور، موسی. (1392). بررسی موانع استقرار مدیریت دانش در سازمان آموزش و پرورش شهرستان ایلام. مجموعه مقالات اولین همایش مجازی ره‌آوران آموزش، 28 اردبیهشت.

نیازآذری، کیومرث.، تقوایی یزدی، مریم و نیازآذری، مرضیه. (1393). نظریه‌های سازمان و مدیریت در هزاره سوم (چاپ دوم). انتشارات مهرالنبی.

وزارت آموزش و پرورش. (1390). سند تحول بنیادین نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران در افق چشم‌انداز. تهران: دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش.

وزارت آموزش و پرورش. (1390). مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران. تهران: دبیرخانه ستاد تحول بنیادین آموزش و پرورش. .

Akhavan, P., & Jafari, M. (2006). Critical issues for knowledge management implementation at a national level. The Journal of Information and Knowledge Management Systems, 36(1), 52-66.

Ayodele, A.B., & Ellis, L. (2015). Knowledge Management and the Nigerian Culture a round Peg in a Square Hole? The African journal of Information Systems, 7(1), 1-20.

Bhatt, F.D. (2008). Knowledge management in organizations: Examining the interaction between technologies techniques, and people. Journal of knowledge management, 5(27), 23-37.

Boyne, G.A. (2002). Public and Private Management: What's the Difference? Journal of Management Studies, 39(1), 97-122.

Fadia, M.H. & Kamel, E.G. (2014). The Influence of Knowledge Management on Organizational Business Processes’ and Employees’ Benefits. International Journal of Business and Social Science, 5(1), 148-172.

Fong, P. & Kwok, C. (2009). Organizational Culture and Knowledge Management Success at Project and Organizational Levels in Constructing Firms. American Journal of Construction Engineering and Management, 135(12), 233-245

García-Álvarez, M.A. (2015). Analysis of the effects of ICTs in knowledge management and innovation: The case of Zara Group. Computers in Human Behavior, 51, 994-1002.

Karabag, A. (2010). Critical barrier and success factors for implementing knowledge management in organizations. Submission to IACCM 2010, at UCLAN, Preston, UK.

Kruger, C.J., & Johnson, R.D. (2011). Is there a correlation between knowledge management maturity and organizational performance? VINE, 41(3), 265-295.

Kuan, Y.N., Hsien, V.L., Tun-Lee, A., & Lee, P.G. (2012). The Relationship between Knowledge Management Practices and Technological Innovation: A Conceptual Framework. International Journal of Management, Knowledge and Learning, 1(1),71–89.

Lindner, F., &Wald, A. (2010). Success factors of knowledge management in temporary organizations. International Journal of Project Management, 29(7), 877-888.

Mohayidin, M., Azirawani, N., Kamaruddin, M.N., & Margono, M.I. (2007). The application of knowledge management in enhancing the performance of Malaysian Universities. Electronic Journal of Knowledge Management, 5(3), 301 – 312.

O'Dell, C., & Hubert, C. (2011). The New Edge in Knowledge: How Knowledge Management Is Changing the Way We Do Business. Hoboken, New York: Wiley.

Rodriguez, A., Millan, A.L., Salgueiro, J.L.R., & Gutierrez, J.O. (2013). Knowledge Management and the Effectiveness of Innovation Outcomes: The Role of Cultural Barriers. The Electronic Journal of Knowledge Management, 11(1), 62-71.

Yang, L.R., Chen, J.H., & Wang, H.W. (2012). Assessing impacts of information technology on project success through knowledge management practice. Automation in Construction, 22, 182–191.