ادراک استادان و نومعلمان از ابعاد و مؤلفه‌های مغفول برنامة درسی علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مطالعات برنامة درسی دانشگاه آزاد اسلامی ساری

2 استادیارگروه برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی ساری، ایران

3 استادیار گروه برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه ازاد اسلامی، ساری ایران

چکیده

این پژوهش با هدف شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های مغفول در برنامة درسی اجراشدة رشتة علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان، انجام شده است. رویکرد پژوهش حاضر بر اساس ماهیت اهداف تحقیق، کیفی از نوع پدیدارشناسی و به روش توصیفی است. مشارکت‌کنندگان در تحقیق را استادان و مدرسان، فارغ‌التحصیلان در رشتة آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان، سال‌های 98-97 تشکیل می‌دادند. مشارکت‌کنندگان، به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند، بر اساس تجارب هر دو گروه به شیوة گلوله برفی انتخاب و این امر تا اشباع نظری، درنهایت با 12 استاد و 15 نومعلم خاتمه یافت. برای جمع‌آوری داده‌های کیفی از مصاحبة عمیق نیمه‌ساختاریافته استفاده شده است. همچنین برای بررسی روایی، اطلاعات به‌دست‌آمده از تحلیل، متن مصاحبه‌ها به استادان راهنما، مشاور و همچنین متخصصان در دانشگاه فرهنگیان داده شد. پایایی داده‌ها از طریق سه معیار موردنظر صاحب‌نظران مطالعات کیفی شامل: قابل‌قبول بودن، قابلیت اطمینان، و تأییدپذیری، تأیید شد. بر اساس ساختار مصاحبه، برای تحلیل تصورات مشارکت‌کنندگان از روش هفت‌مرحله‌ای کلایزی استفاده شد. پس از طی مراحل فوق، هفت بعد اصلی شامل: ساختار سازمانی و درون‌داد دانشگاه؛ مهارت حرفه‌ای لازم و عملکرد مناسب استاد؛ توجه به نیاز یادگیرنده؛ تناسب موضوع و مواد درسی با تاب‌آوری دانشجو؛ و پژوهش‌محوری در کلاس استخراج شد. شناخت و معرفی مؤلفه‌های مغفول در نظام تربیت‌معلم کشور می‌تواند به سیاست‌گذاران، مدیران و برنامه‌ریزان آموزشی در اتخاذ راهبردهای مناسب برای کاهش شکاف بین وضع موجود و مطلوب در این زمینه و ارتقای وضعیت مؤلفه‌های برنامة درسی اجراشده یاری رساند.


 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Perception of professors and new teachers from the dimensions of the neglected components of the educational sciences curriculum of Farhangian University

نویسندگان [English]

  • zahra akbarzadeh 1
  • vahid fallah 2
  • esmat rasoli 3
1 PhD student in Curriculum Studies of Islamic Azad University of Sari, Iran
2 Assistant Professor of Curriculum, Islamic Azad University of Sari
3 Assistant Professor of Curriculum, Islamic Azad University of Sari
چکیده [English]

The aim of this study was to identify the dimensions of the neglected components in the curriculum implemented in the field of educational sciences of Farhangian University. The approach of the present study, based on the nature of the research objectives, is qualitatively phenomenological and descriptive. Participants in the study were professors and teachers, graduates in the field of primary education at Farhangian University, 98-97. Participants were selected by purposive sampling based on the experiences of both groups by snowball method and this theoretical saturation was finally completed for 12 professors and 15 new teachers. In-depth semi-structured interviews were used to collect qualitative data. Also, in order to check the validity, the information obtained from the analysis of the text of the interviews was given to the supervisors, advisors as well as specialists at Farhangian University; The reliability of the data was confirmed by three criteria considered by qualitative study experts: including: acceptability, reliability, and verifiability. Based on the structure of the interview, the seven-step Klaizi method was used to analyze the participants' perceptions. After the above steps, seven main dimensions including: organizational structure and university course, necessary professional skills and proper performance of the teacher, attention to the learner's needs, appropriateness of the subject and course materials with student resilience, central research in the classroom, were extracted. Recognizing and introducing the neglected components in the country's teacher education system can help policy makers, administrators and educational planners in adopting appropriate strategies to reduce the gap between the current and desired situation in this field and improve the status of implemented curriculum components.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Implemented curriculum
  • neglected curriculum
  • Farhangian University
  • Phenomenology
ادیب، یوسف.، فتحی‌آذر، اسکندر.، کریمی، سیدبهاالدین و سلطانی، اکبر. (1395). ادراک استادان گروه مشاوره از برنامة درسی پوچ در دانشگاه: یک مطالعه کیفی، فصلنامة پژوهش‌های کیفی در برنامه‌ریزی درسی، 1(3)،70-90.
امراله، امید و حکیم‌زاده، رضوان. (1393). بررسی تطبیقی کیفیت برنامة درسی تربیت‌معلم در کشورهای کره جنوبی، انگلستان و ایران. دوفصلنامة مطالعات برنامة آموزش عالی، 5(9)، 7-25.
امینی، ابراهیم.، صیف، محمدحسن و رستگار، احمد. (1396). عوامل مؤثر بر تاب‌آوری تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بوشهر. مجلة ایرانی آموزش در علوم پزشکی 17(33)، 343-353.
بودلایی، حسن. (1394). روش تحقیق پدیدارشناسی. تهران: نشر جامعه‌شناسان.
ترک‌زاد، جعفر.، محمدی، مهدی و بذرافشان مقدم، مجتبی. (1398). بررسی رابطة نیازهای آشکار دانشجویان و امید به تحقق‌پذیری آنان با برخی و ویژگی‌های فردی و تحصیلی آنان. مجلة علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، 17(3 و 4)، 215-238.
جلالی، رستم. (1391). نمونه‌گیری در پژوهش کیفی. مجلة تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 1(4)، 310-20.
دانید لوین. (1393). ضربت جوزف شواب بر تدریس سطحی (ترجمة فرشته آل‌حسینی محمود و مهرمحمدی). فصلنامة مطالعات برنامة درسی، 8(32)، 177-206.
دهقان، عبدالمجید.، مهرام، بهروز وکرمی، کرم. (1395). ارزش‌یابی برنامة درسی دانشگاه فرهنگیان از حیث تربیت‌معلم پژوهش‌محور مورد پردیس‌های شهید هاشمی‌نژاد. دوفصلنامة مطالعات برنامة درسی آموزش عالی، 7(13)، 95-100.
سعادت، سجاد.، اعتمادی، عذرا و نیل فروشان، پریسا. (1397). رابطة تاب‌آوری و سبک‌های دلبستگی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان، پژوهش در علوم پزشکی، 7(4)، 46-55.
صفایی‌موحد، سعید. (1394). برنامة درسی مغفول. دانشنامه برنامة درسی ایران.
عباسیان، حسین.، آراسته، حمیدرضا، زین‌آبادی، حسن‌رضا و ابراهیمی، ایوب. (1399). شناسایی مؤلفه‌های اثرگذار در مربیگری فرایند کارورزی دانشجومعلمان در دانشگاه فرهنگیان: رویکردی کیفی. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 9(22)، 7-38.
کیان، مریم.، عطاران، محمد و فاضلی، نعمت‌اله. (1390). واکاوی فرهنگ الکترونیکی در ایران یک پژوهش نظریة مبنایی. فصلنامة انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 7(24)، 96-124.
فارسی، فاطمه.، کاظمی، شبنم و خروشی، پوران. (1398). بررسی میزان همخوانی و هماهنگی سه برنامة درسی قصدشده، اجراشده و کسب‌شدة دانشگاه فرهنگیان در ایجاد شایستگی‌های مورد انتظار معلمان (مطالعه موردی: بررسی دیدگاه اولین دانش‌آموختگان رشتة علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان اصفهان). مجلة دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، 2(16)، 73-90.
فقیهی، ابوالحسن و علیزاده، محسن. (1384). روایی در تحقیق کیفی. نشریة فرهنگ مدیریت، 3(9)، 5-20.
لرکیان، مرجان و مهرمحمدی، محمود. (1391). شناسایی وجوه و ابعاد مغفول برنامة درسـی هنر دورة ابتدایی. پژوهش‌های آموزش و یادگیری، 10(3)، 1-18.
نامداری، پژمان.، مهدی، مولایی وعلی‌آباد، حسین. (1395). آسیب‌شناسی برنامه کارورزی از دیدگاه استادان راهنما: مطالعه‌ای کیفی. مقالة ارائه‌شده در مجموعه مقالات دومین همایش ملی تربیت‌معلم، اصفهان: مدیریت امور پردیس‌های استان اصفهان، اردیبهشت‌ماه. https://civilica.com/doc/483610 
نیک‌خواه محمد و لیاقت‌دار، محمدجواد. (1397). بررسی کیفیت اجرای برنامة درسی جدید آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان؛ مطالعه موردی استان چهارمحال و بختیاری دانشگاه فرهنگیان. دوفصلنامة پژوهش در تربیت‌معلم، 1(3)، 134-105.
مرادی، مهری.، کوهی نژاد، علی و مرادی، رضا. (1395). نگاهی بر نقش حرفه‌ای معلم در نظام آموزشی. کنگره بین‌المللی مطالعات رفتاری جامعه و سبک زندگی سالم. تهران. https://civilica.com/doc/606779
مهرمحمدی، محمود. (1387). برنامة درسی، نظرگاه‌ها، رویکردها و چشم‌اندازها. تهران: انتشارات سمت.
مهرمحمدی، محمود. (1391). برنامة درسی پنهان، برنامة درسی پوچ، و برنامة درسی پوچ پنهان. در برنامة درسی: نظرگاه‌ها، رویکردها و چشم‌اندازها. تهران: انتشارات سمت.
مهرمحمدی، محمود. (1392). برنامة درسی تربیت‌معلم و الگوی اجرایی مشارکتی آن، راهبرد تحولی برای تربیت‌معلم در ایران. دوفصلنامة نظریه و عمل در برنامة درسی، 1(1)، 5-26.
مهرمحمدی، محمود. (1393). برنامة درسی به‌عنوان محصول (یک برنامة درسی). دانشنامه ایرانی برنامة درسی.
مهرمحمدی، محمود. (1393). الگوی طراحی برنامة درسی وارونه در آموزش عالی. دانشنامه برنامة درسی.
مرزوقی، رحمت اله.، زارع، پریسا، جهانی، جعفر و محمدی، مهدی. (1398). برنامة درسی نال نواندیشی و بسط مفهومی. تهران: انتشارات آوای نور.
هاشمی، سید احمد. (1393). رابطة استفاده از مهارت‌های اساسی تدریس و بهبود عملکرد تحصیلی دانشجویان؛ دانشکده پرستاری و مامایی لامرد. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 8(1)، 44-49.
Alemu, M., Kind, V., Basheh, M., Michael, K., Atnafu, M., Kind, P., & Rajab, T. (2021). The knowledge gap between intended and attained curriculum in Ethiopian teacher education: identifying challenges for future development. Compare: A Journal of Comparative and International Education, 51(1), 81-98.
Du Toit, A., & Gaotlhobogwe, M. (2018). A neglected opportunity: entrepreneurship education in the lower high school curricula for technology in South Africa and Botswana. African journal of research in mathematics, science and technology education, 22(1), 37-47.
Bediako, S. (2019). Models and concepts of curriculum implementation, some definitions and influence of implementation. Papre presented at curriculum change and evaluation. DOI:10.13140/RG.2.2.17850.24009
Chowdhury, T. B. M., & Siddique, M. N. A. (2017). An Explorative Study on the Null Secondary Science Curriculum in Bangladesh. Science Education International, 28(2), 147-155.
Coulson, A. N., & Burke, B. M. (2013). Creativity in the elementary music classroom: A study of students’ perceptions. International Journal of Music Education, 31(4), 428-441.
Devlin, M., & Samarawickrema, G. (2010). The criteria of effective teaching in a changing higher education context. Higher Education Research & Development, 29(2), 111-124.
Eisner, E. W. (2002). The educational imagination: On the design and evaluation of school programs (3rd ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson 
Eisner, E. W. (1985). The educational imagination: on the design and evaluation of school programs. New York: Macmillan.
Glasser, W. (2000). Every Student Can Succeed. Chula Vista, CA: Black Forest Press.
KearSley. G. (2011). Situated Learning (J. Lave). The Theory into Practice Database. Retrieved From http://tip.psychology.org
McClelland, D. C., Atkinson, J. W., Clark. R. A., & Lowell, E. l. (1953). The Achievement Motive. New York: Appleton Crafts.
Pinar, W. F. (2015). Without experience is teacher development possible? In Z. Hua & W. F. Pinar (Eds.), Autobiography and teacher development in China: Subjectivity and culture in curriculum studies (pp. 179–192). New York: Palgrave Macmillan.
Ping, C., Schellings, G., & Beijaard, D. (2018). Teacher educators' professional learning: A literature review. Teaching and teacher education, 75, 93-104.
Røkenes, F. M., & Krumsvik, R. J. (2016). Prepared to teach ESL with ICT? A study of digital competence in Norwegian teacher education. Computers & Education, 97, 1-20.
Tubb, A. L., Cropley, D. H., Marrone, R. L., Patston, T., & Kaufman, J. C. (2020). The development of mathematical creativity across high school: Increasing, decreasing, or both? Thinking Skills and Creativity, 35, 100634. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2020.100634.
UNESCO (2016). What Makes A Quality Curriculum? Paris: UNESCO
Van den Akker, J. J. H., Fasoglio, D., & Mulder, H. (2010). A curriculum perspective on plurilingual education. Council of Europe.
Varpio, L., & Mylopoulos, M. (2015). 21 Qualitative research methodologies: embracing methodological borrowing, shifting and importing. In J.Cleland and S. J. Durning (Eds), Researching Medical Education (pp. 245-255). Chichester: John Wiley & Sons. 
Kotsopoulos, D., Mueller, J., & Buzza, D. (2012). Pre-service teacher research: an early acculturation into a research disposition. Journal of Education for Teaching, 38(1), 21-36.