اثر خشونت معلم بر هیجانات مثبت و منفی تحصیلی و اضطراب مدرسه

سگاری, دادرحمن; ناستی زایی, ناصر

doi:10.22034/jei.2023.348597.2379

اثر خشونت معلم بر هیجانات مثبت و منفی تحصیلی و اضطراب مدرسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

² دانشیار مدیریت آموزشی، گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

10.22034/jei.2023.348597.2379

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثر خشونت معلم بر هیجانات مثبت و منفی تحصیلی و اضطراب مدرسه است و روش آن توصیفی ـ همبستگی است. جامعۀ آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان دورۀ دوم متوسطۀ شهر سرباز (استان سیستان و بلوچستان) در سال تحصیلی 1401-1400 تشکیل دادند (1910=N). به شیوۀ نمونه‌گیری تصادفی ـ طبقه‌ای (برحسب جنسیت و رشتۀ تحصیلی) تعداد 320 دانش‌آموز ازطریق مقیاس‌های خشونت معلم، هیجانات کلاس درس و اضطراب مدرسه مطالعه شدند. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون‌های کولموگروف ـ اسمیرنوف، ضریب همبستگی پیرسون، دوربین ـ واتسون و تحلیل مسیر با کمک بستۀ نرم‌افزار آماری در علوم اجتماعی نسخۀ 16 و نرم‌افزار حداقل مربعات جزئی هوشمند نسخۀ 2 استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که خشونت معلم بر هیجانات مثبت تحصیلی (غرور، لذت و امید) اثر منفی و بر هیجانات منفی تحصیلی (شرم، اضطراب، خستگی، ناامیدی و خشم) و اضطراب مدرسه (اضطراب امتحان، ترس از ابراز وجود، فقدان اعتمادبه‌نفس) اثر مثبت دارد. با توجه به نتایج، برگزاری کارگاه‌های آموزش ضمن خدمت برای معلمان در حوزه‌های آشنایی با حقوق طبیعی کودکان، کنترل خشم، شفقت و گذشت از دیگران پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of teacher's violence on positive and negative academic emotions and school anxiety

نویسندگان [English]

Dādrahmān Segāri ¹
Nāser Nāstiezāie ²

¹ MA Student in Educational Management and Planning at University of Sistān and Baluchestān, Zāhedān, Iran

² (PhD), University of Sistān and Baluchestān, Zāhedān, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effect of teacher's violence on positive and negative academic emotions and school anxiety. It was a descriptive-correlation research. The research population included all second cycle high school students in Sarbāz city (Sistān and Baluchestān province) in the academic year 2021-2022 (N=1910). The research sample consisted of 320 students who were selected through random stratified sampling (by gender and field of study). Also, the research instruments consisted of teacher violence scale (Piskin et al., 2014), class- related emotion scales (Pekrun, 2005) and school anxiety scale (Phillips,1978). Kolmogorov-Smirnov tests, Pearson correlation coefficient, Durbin-Watson and path analysis were used to analyze the data, using SPSS (Version 16) and Smart PLS (version 2) softwares. Findings showed that teacher's violence has a negative effect on positive academic emotions (pride, pleasure and hope) and has a positive effect on negative academic emotions (shame, anxiety, hopelessness, boredom, anger) and school anxiety (test anxiety, fear of assertiveness, lack of confidence). Considering the results, holding in-service training workshops for teachers in the areas of familiarity with children's natural rights, anger management, compassion and forgiveness towards others is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

Teacher's Violence
Positive Academic Emotions
Negative Academic Emotions
School Anxiety

مراجع

ابوالمعالی، خدیجه. (1372). پایاسازی، اعتباریابی و هنجاریابی مقیاس اضطراب مدرسه (پایان نامه منتشرنشدة کارشناسی ارشد). دانشگاه علامه طباطبائی.
ادیب نیا، فائزه و شمس اسفندآباد، حسن. (1399). پیش‌بینی اضطراب مدرسه در دانش‌آموزان براساس باورهای فراشناختی و حمایت اجتماعی. راهبردهای شناختی در یادگیری، 8(15)، 37-55.
اسلامی، محمدعلی.، درتاج، فریبرز.، سعدی‌پور، اسماعیل و دلاور، علی. (1397). مدل‌یابی علی اشتیاق تحصیلی؛ بر مبنای عملکرد تحصیلی حمایت شده، عزت نفس و خودکارآمدی درسی در دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه امیرکبیر تهران. راهبردهای شناختی در یادگیری، 6(10)، 57-75.
بازرگان زهرا، صادقی ناهید، غلامعلی لواسانی مسعود. (1382). بررسی وضعیت خشونت کلامی در مدارس راهنمایی شهر تهران : مقایسه نظرات دانش آموزان و معلمان. روانشناسی و علوم تربیتی، 33(1)، 1-28.
پژوهی، طاهره و نادی، محمدعلی. (1396). ساختار عاملی، روایی، پایایی و هنجاریابی مقیاس خشونت معلم (دانش‌آموزان دبیرستان‌ها و پیش دانشگاهی‌های شهر گچساران). آموزش و ارزشیابی (علوم تربیتی)، 10(38)، 13-32.
حاجی بابایی، حمیدرضا. (1391). ویژگی‌های «مدرسه‌ای که دوست دارم» با توجه به سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش. نوآوری‌های آموزشی، 11(42)، 51-74.
حجازی، مسعود.، کرمی، صغری.، وکیلی، محمدمسعود و احمدی، محمدسعید. (1398). اثربخشی برنامه مداخله‌ای بازآموزی اسنادی بر هیجانات تحصیلی و حل مساله در دانشجویان داروسازی و پرستاری دانشگاه علوم پزشکی زنجان. توسعه آموزش در علوم پزشکی، 12(35)، 36-46.
خسروی، معصومه و بیگدلی، ایمان اله. (1387). رابطه ویژگی‌های شخصیتی با اضطراب امتحان در دانشجویان. علوم رفتاری، 2(1)، 13-24.
دبیر، مریم.، اسدزاده، حسن و حاتمی، حمیدرضا. (1396). آموزش بازی درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک (مطابق الگوی لندرث) به مادران و اثربخشی آن در کاهش هیجانات منفی تحصیلی فرزندان دانش آموز. فرهنگی تربیتی زنان و خانواده، 12(40)، 37-56.
رستگار، احمد. (1396). ارائه مدل علی روابط نیاز به شناخت و درگیری شناختی با نقش واسطه‌ای اهداف پیشرفت و هیجانات تحصیلی (موردی از دانشجویان دوره‌های مجازی. شناخت اجتماعی، 6(1)، 9-26.
رشیدزاده، عبداله.، بدری، رحیم.، فتحی آذر، اسکندر و هاشمی، تورج. (1398). اثربخشی تعاملی آموزش راهبردهای خودگردان-فراشناختی و خودپنداره تحصیلی بر مؤلفه‌های تاب آوری و هیجانات مثبت تحصیلی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه. شناخت اجتماعی، 8(1)، 141-164.
سلیمی، جمال و قاسمی، رضا. (1397). بررسی اصول و روش‌های برقراری نظم و انضباط از نظر کارکنان مدارس متوسطه. مدیریت مدرسه، 6(1)، 244-261.
شمشیری، بابک و دستوری، نجمه. (1396، 25 آبان). جایگاه شادی در نظام آموزشی ایران [مقالة ارائه‌شده]. دومین کنفرانس ملی پژوهش‌های نوین ایران و جهان در روانشناسی، علوم تربیتی و مطالعات اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زرقان.
شیرعلی، اسماعیل. (1400). فهم و تفسیر زنان از خشونت خانوادگی و ابعاد چندگانه آن با رویکرد پدیدارشناسانه ون‌مانن (مطالعه موردی: زنان در معرض طلاق مراجعه‌کننده به دادگاه خانواده مجتمع قضائی شهید باهنر تهران. پژوهش‌نامه زنان، 12(38)، 107-136.
طاهری محمد، منصوری شهاب، زارعی ابراهیم، قاسمی خلیل، سلطانی بهرام سعید، عرشی بهار. (1390). رابطه سبک دلبستگی مادران و اضطراب مدرسه دانش آموزان پسر عقب مانده ذهنی دوره راهنمایی. مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه (بهبود)، 15(6)، 458-465
عرب زاده، مهدی. (1398). نقش خودتفسیری و هِیجانات تحصیلی در پیش بینی سازگاری تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 11(2)، 44-53.
قربانی، راضیه و رئیسی، زهره. (1398). تأثیر قصه‌درمانی بر اضطراب مدرسه دانش‌آموزان دختر مقطع ابتدایی. سلامت روان کودک، 6(4)، 168-178.
کوهی جناقرد، عظیم.، سلیمانی، توران.، زاهد بابلان، عادل و راستگو، اعظم. (1400). ویژگی‌های مدرسه مطلوب از نظر ذینفعان: دانش آموزان پایه ششم ابتدایی و اولیای دانش‌آموزان (مورد مطالعه مدارس دوره ابتدایی شهر اردبیل). خانواده و پژوهش، 18(2)، 89-106.
گراوند، فریبرز.، ابوالمعالی، خدیجه.، کیامنش، علیرضا و گنجی، حمزه. (1395). تحلیل عاملی تاییدی و همسانی درونی مقیاس های هیجان مربوط به کلاس درس در دانشجویان. اندازه‌گیری تربیتی، 7(26)، 225-248.
نادمی، مهدیه‌سادات.، محمدی آریا، علیرضا و خویینی، فاطمه. (1400). سنجش رابطه حمایت عاطفی معلّم و حمایت هیجانی دانش‌آموز با انگیزش درونی، بیرونی و بی‌انگیزشی تحصیلی با میانجی‌گری‌ هیجانات تحصیلی. روان‌پرستاری، 9(6)، 25-37.
ناصرزاده، نعمت الله. (1389). برنامه درسی پنهان: شیوه‌های مدیریت کلاس معلمان در مدارس و ارتباط آن با تأییدجویی دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر سنندج (پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد). دانشگاه کردستان.
یاری قلی، بهبود.، حرفتی سبحانی، محمد.، قصاب زاده، جواد و رحیمی، حبیبه. (1397). تجربیات معلمان از عوامل زمینه ساز خشونت در مدارس: مطالعه پدیدارشناسانه. اندیشه‌های نوین تربیتی، 14(1)، 159-197.
یاری قلی، بهبود.، حرفتی سبحانی، محمد.، قصاب زاده، جواد.، سیوانی زاد، فاطمه و رحیمی، حبیبه. (1396). ادراک معلمان از پیامدهای خشونت در مدارس و راهکارهای کاهش آن در مدارس: پژوهش پدیدارشناسی. راهبرد اجتماعی فرهنگی، 6(24)، 77-108.
Cochran, W. G.. (1977). Sampling Techniques. John Wiley & Sons.
Cohen, J. (1992). A power primer. Psychological Bulletin, 112(1), 155–159.
Demir, Y., & Kutlu, M. (2016). The relationship between Loneliness and Depression: Mediation Role of Internet Addiction. Journal of Educational Process, 5(2), 97-105.
Den Brok, P., Fisher, D., & Scott, R. (2005). The importance of teacher interpersonal behavior for student attitudes in Brunei primary science classese. International Journal of Science Education, 27(7), 765-779.
Ekornes, S. (2022). The impact of perceived psychosocial environment and academic emotions on higher education students’ intentions to drop out. Higher Education Research & Development, 41(4), 1044-1059.
Fromuth, M. E., Davis, T. L., Kelly, D. B., & Wakefield, C. (2015). Descriptive features of student psychological maltreatment by teachers. Journal of Child & Adolescent Trauma, 8(2), 127-135.
Furrer, C., & Skinner, E. (2003). Sense of Relatedness as a Factor in Children's Academic Engagement and Performance. Journal of Educational Psychplogy, 95(1), 148-162.
Gilber, R. C., Beckmann, E. A., Jordan, A. M., Kashikar, S., Jastrowski, M. (2019). Characterizing social and academic aspects of school anxiety in pediatric chronic pain. Journal of pain, 35(7), 625-632.
Goetz, T., Pekrun, R., & Hall, N. (2006). Academic Emotions from a Socialcognitive Perspective: Aantecedents and Domain Specificity of Students, Affect in the Context of Latin Instruction. British Journal of Educational Psychology, 76, 289-308.
Granero, R., Poni, E. S., Escobar-Poni, B. C., & Escobar, J. (2011). Trends of violence among 7th, 8th and 9th grade students in the state of Lara, Venezuela: The Global School Health Survey 2004 and 2008. Archives of Public Health, 69, Article number: 7. https://doi.org/10.1186/0778-7367-69-7
Harman, A. & Tutkun, O. (2011). Attitude of Prospective Teachers’ Towards Violence. International Online Journal of Educational Sciences, 3(1), 67-78.
Hecker, T., Dumke, L., Neuner, F., & Masath, F. B. (2021). Mental health problems moderate the association between teacher violence and children's social status in East Africa: A multi-informant study combining self- and peer-reports. Development and Psychopathology, 29, 1-10.
Ingul, J. M., & Nordahl, H. M. (2013). Anxiety as a risk factor for school absenteeism: what differentiates anxious school attenders from non-attenders? Ann gen psychiatry, 12, Article number: 25. https://doi.org/10.1186/1744-859X-12-25
Karimi, M. N., & Fallah, N. (2021). Academic burnout, shame, intrinsic motivation and teacher affective support among Iranian EFL learners: A structural equation modeling approach. Current Psychology, 40, 2026–2037.
Lang, Q. C., Wong, A. F. L., & Fraser, B. J. (2005). Teacher-student interaction and gifted students’ attitudes toward chemistry in laboratory classrooms in Singapore. Journal of Classroom Interaction, 40(1), 18-28.
Mc Evoy, A. (2005). Teachers who bully students: Patterns and policy implications. https://silo.tips/download/teachers-who-bully-students-patterns-and-policy-implications-alan-mcevoy-phd-wit
Negreiros, J., & Miller, L. D. (2014). The role of parenting in childhood anxiety: Etiological factors and treatment implications. Clinical Psychology: Science and Practice, 21(1), 3-17. https://doi.org/10.1111/cpsp.12060
Oriol, X., Mendoza, M., Covarrubias, C. G., & Molina, V. (2017). Positive Emotions, Autonomy Support and Academic Performance of University Students: The Mediating Role of Academic Engagement and Self-efficacy. Revista de sicodidáctica/ Journal of Psychodidactics, 22(1), 45-53.
Peixoto, F., Mata, L., Monteiro, V., Sanches, C., & Pekrun, R. (2015) The Achievement Emotions Questionnaire: Validation for Pre-Adolescent Students. European Journal of Developmental Psychology, 12(4), 472-481.
Pekrun, R. (2005). Progress and open problems in educational emotion research. Learning and Instruction, 15(5), 497–506.
Pekrun, R. (2006). The Control- value Theory of Achievement Emotions: Assumptions, Corollaries, and Implication for Educational Research and Practice. Educational Psychology Review, 18, 315-341.
Pekrun, R., Cusack, A., Murayama, K., Elliot, A., & Thomas, K. (2014). The power of anticipated feedback: Effects on students’ achievement goals and achievement emotions. Learning and Instruction, 29, 115-124.
Phillips, B. N. (1978). School stress and anxiety: Theory, research, and intervention. Human Science Press.
Pişkin, M., Atik, G., Çınkır, Ş., Ogulmus, S., Babadoğan, C., & Çokluk, O. (2014). The development and validation of Teacher Violence Scale. Eurasian Journal of Educational Research, 56(2014), 1-24.
Sadoughi, M., & Hejazi, Y. (2021). Teacher support and academic engagement among EFL learners: The role of positive academic emotions. Studies in Educational Evaluation, 70(2021), Article number:101060. https://doi.org/10.1016/j.stueduc.2021.101060
Sakiz, G. (2007). Does teacher affective support matter? An investigation of the relationship among perceived teacher affective support, sense of belonging, academic emotions, academic self-efficacy beliefs, and academic effort in middle school mathematics classrooms [Doctoral dissertation, The Ohio State University]. http://rave.ohiolink.edu/etdc/view?acc_num=osu1179794983
Sander, P., & de la Fuente, J. (2022). Modelling students’ academic confidence, personality and academic emotions. Current Psychology: A Journal for Diverse Perspectives on Diverse Psychological Issues, 41(7), 4329-4340.
Ssenyonga, J., Katharin, H., Mattonet, K., Nkuba, M., & Hecker, T. (2022). Reducing teachers’ use of violence toward students: A cluster-randomized controlled trial in secondary schools in Southwestern Uganda. Children and Youth Services Review, 138, Article number: 106521. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2022.106521
Sylvester, R. (2011). Teacher as bully: Knowingly or unintentionally harming students. Delta Kappa Gamma Bulletin, 77(2), 42-45. http://works.bepress.com/ruth_sylvester/65/
Torres, L. L., Palhares, J. A., & Afonso, A. J. (2018). Marketing accountability and excellence in the Portuguese state school: The construction of school social image through academic performance. Education policy analysis archives, 26(134), 1-28. http://dx.doi.org/10.14507/epaa.26.3716.
Trigueros, R., Padilla, A., Aguilar-Parra, J. M., Lirola, M. J, García-Luengo, A.V., Rocamora-Pérez, P., & López-Liria, R. (2020). The influence of teachers on motivation and academic stress and their effect on the learning strategies of university students. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(23), Article number: 9089. https://doi.org/10.3390/ijerph17239089.
Vierhaus, M., Lohaus, A., & Wild, E. (2016). The development of achievement emotions and coping/emotion regulation from primary to secondary school. Learning and Instruction, 42, 12-21. https://doi.org/10.1016/j.learninstruc.2015.11.002.
World Health Organization (WHO) (2002). World Report on Violence and Health: Summary. Geneva.
Ying, Q., Fan, Y., Luo, D., & Christensen, T. (2017). Resources allocation in Chinese universities: hierarchy, academic excellence, or both? Oxford Review of Education, 43(6), 659-676.
Yu, J., Huang, C., Han, Z., He, T., & Li, M. (2020). Investigating the Influence of Interaction on Learning Persistence in Online Settings: Moderation or Mediation of Academic Emotions? International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(7), Article Number: 2320. https://doi.org/10.3390/ijerph17072320
Yurtal, F. (2014). Violence in schools: From the perspective of students, teachers, and mothers. Educational Research and Reviews, 9(24), 1420-1427.
Zerillo, C., & Osterman, K. F. (2011). Teacher perceptions of teacher bullying. Improving Schools, 14(3), 239-257.