کشاورزی اقلیم هوشمند و جایگاه آن در کتاب‌های درسی دانش فنی پایة دورة دوم متوسطة ایران: کاربست تحلیل محتوا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکدة کشاورزی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

2 دانشیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

3 دانشیار، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

10.22034/jei.2024.401219.2662

چکیده

هدف از تحقیق حاضر تحلیل محتوای کتاب‌های دانش فنی پایة امور باغی، امور زراعی و امور دامی دورة دوم متوسطه از منظر کشاورزی اقلیم هوشمند است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و به شیوة توصیفی و از نوع تحلیل محتواست. برای انجام تحلیل محتوا و تعیین مقوله‌های فعال و غیرفعال از فن ویلیام رومی استفاده شده و پردازش نتایج و اطلاعات نیز به روش آنتروپی شانون صورت گرفته است. جامعة آماری تحقیق، محتوای کتاب‌های دانش فنی پایة امور باغی، امور دامی و امور زراعی چاپ 1401 دورة دوم متوسطه است که تمام محتوای متون، پرسش‌ها و تصویرهای کتاب به‌صورت سرشماری بررسی شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، فرم فیش‌برداری و نیز چک‌لیست (بازبینه) تحلیل محتوای کتاب بر مبنای جدول‌های ثبت اطلاعات ویلیام رومی و آنتروپی شانون بود. یافته‌های تحقیق نشان داد، ضریب درگیری دانش‌آموزان با متن کتاب‌های دانش فنی پایة امور باغی 3/0، دانش فنی پایة امور دامی 7/0 و دانش فنی پایة امور زراعی 3/0 بود. ضریب درگیری دانش‌آموزان با تصویرها و پرسش‌های کتاب‌های دانش فنی پایة امور باغی (3/0)، دانش فنی پایة امور دامی (5/0) و دانش فنی پایة امور زراعی (3/0) به دست آمد. بنابراین، از نظر ویلیام رومی، از لحاظ متن، تصویر و پرسش‌های کتاب، فقط کتاب دانش فنی پایة امور دامی فعال است. در نهایت نتایج بررسی‌ها نشان داد، در کتاب‌های مورد مطالعه، در متن، تصویرها و پرسش‌ها، بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت مقوله‌های غیرفعال بیشتر از مقوله‌های فعال است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Smart climate agriculture and its place in Iran's second cycle secondary level technical knowledge textbooks: Implementation of content analysis

نویسندگان [English]

  • Mehdi Jom'egi 1
  • Mehrdād Niknāmi 2
  • Mohammadsādegh Sabouri 2
  • Mas'oud Bijani 3
1 PhD Candidate in Agricultural Extension and Education at Islamic Āzād University (Garmsār Branch), Garmsār, Iran
2 (PhD), Associate Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Islamic Āzād University (Garmsār Branch), Garmsār, Iran
3 (PhD), Associate Professor, Department of Agricultural Extension and Education, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present research was to analyze the content of the basic technical knowledge textbooks of horticulture, agricultural and livestock affairs of the second cycle secondary school from the perspective of smart climate agriculture. The current research was applied in terms of purpose and in terms of method, it was a descriptive study of content analysis type. To analyze the content and determine the active and inactive categories, the William Rumi technique was used, and the results and data were processed using Shannon's entropy method. The research population consisted of the content of the second cycle secondary school basic technical knowledge textbooks of horticulture, livestock and agricultural affairs published in 1401 academic year. All texts, questions and pictures of the textbooks were checked by census. The data collection tool was a note-taking form and a content analysis checklist based on William Rumi and Shannon's entropy tables. Findings showed that the coefficient of students' engagement with the text of books of basic technical knowledge of horticultural, livestock and agricultural affairs were 0.3, 0.7, and 0.3, respectively. The coefficient of students' engagement with the pictures and questions of the mentioned textbooks were also 0.3, 0.5 and 0.3, respectively. Therefore, according to William Rumi, in terms of the text, pictures and questions of the textbooks, only the textbook of basic technical knowledge of livestock affairs is active. Finally, the results showed that in the text, pictures and questions of the textbooks under study, the information load and the importance coefficient of inactive categories are more than active ones.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Textbook
  • Content Analysis
  • Smart Climate Agriculture
  • William Rumi Method
  • Shannon Entropy

مراجع

  • آقاجانی، دردانه، رادفر، رضا، و محمدی، علی. (1397). نقش دانشگاه سبز در تاب‌آوری و مقابله با تغییر اقلیم. فصلنامة علمی-پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، 17(25)، 146-133.
  • اکبرزاده، زهرا، فلاح، وحید، رسولی، و سیده عصمت. (1400). ادراک استادان و نومعلمان از ابعاد و مؤلفه‌های مغفول برنامة درسی علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان. فصلنامة علمی نوآوری‌های آموزشی، 20(1)، 32-7.
  • امین خندقی، مقصود، جامه‌بزرگ، مرضیه، سعیدی، و رضوانی، محمود. (1391). نیازسنجی شایستگی‌های حرفه‌ای هنرآموزان هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای بر مبنای مدل بوریچ و مدل تحلیل کوادرانت. دو فصلنامة مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی، 1(2)، 224-189.
  • انصاری، عبداله. (1393). ارزشیابی مؤلفه‌های اصلاح الگوهای مصرف و تولید در کتاب‌های درسی پایه‌های ششم و هفتم. فصلنامة مطالعات راهبردی بسیج. 17(63)، 74-54.
  • ایران‌دوست، فاطمه، جلالی، مریم، و زارعی تجره، عباس. (1399). تحلیل محتوای کتاب‌های عربی دورة اول متوسطه از منظر جهت‌گیری جنسیتی بر اساس فن‌های آنتروپی شانون و تاپسیس. مجلة علمی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، 57(2)، 114-89.
  • بیابانگرد، اسماعیل. (1400). روان‌شناسی تربیتی (روان‌شناسی یادگیری و آموزش). نشر ویرایش.
  • باقری، نیکروز. (1398). فناوری اطلاعات بسترساز توسعة کشاورزی هوشمند. مجلة ترویجی علوم و فناوری اطلاعات کشاورزی، 2(1)، 49-35.
  • تازیکی، طیبه، مرادی، آسیه، و قاسم‌زاده، سوگند. (1399). تحلیل محتوای کتاب‌های درسی فارسی دورة دوم ابتدایی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی بر اساس الگوی ویلیام رومی. فصلنامة کودکان استثنایی، 20(3)، 98-89.
  • توسطی، علی، نیک نامی، مهرداد، فرج اله حسینی، سیدجمال، و امیدی نجف‌آبادی، مریم. (1400). مدل‌یابی رفتار کشاورزان در مدیریت بهینة مصرف آب کشاورزی، مبتنی بر کشاورزی اقلیم هوشمند در شهرستان پاکدشت: کاربرد نظریة رفتار برنامه‌ریزی‌شده. مجلة پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 14(1)، 70-53. https://sanad.iau.ir/fa/Article/826110
  • جعفری هرندی، رضا، و میرشاه‌معفری، سید ابراهیم. (1390). تبیین فرمول‌های خوانایی به‌عنوان روشی اساسی در تحلیل محتوای کتاب‌های درسی. روش‌شناسی علوم انسانی (حوزة دانشگاه)، 16(63)، 116-97.
  • جمشیدی، علیرضا، و عنابستانی، علی‌اکبر. (1399). الگوی ساختاری-تفسیری عوامل تأثیرگذار بر توسعة تاب‌آوری روستاییان غرب دریاچة ارومیه در برابر تغییر اقلیم (با تأکید بر خشک‌سالی). فصلنامة مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 11(32)، 22-1.
  • جمعگی، مهدی، و لشگرآرا، فرهاد. (1391). چالش‌های به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات از دیدگاه دانش‌آموزان هنرستان‌های کشاورزی استان تهران. مجلة پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 5(3)، 30-19.
  • حسن پوردهنوری، غلامرضا، مؤمنی مهمونی، حسین، زیرک، مهدی، و عجم، علی‌اکبر. (1401). واکاوی ابعاد برنامة درسی زائد دورة متوسطة دوم آموزش فنی و حرفه‌ای شاخة کاردانش. مجلة راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 14(2)، 81-72.
  • حسینی، سید محمدحسین، و مطور، معصومه. (1392). طراحی، تدوین و اعتبارسنجی الگوی راهنمای یادگیری مشارکتی برای برنامة درسی «فارسی بخوانیم و بنویسیم» دورة ابتدایی. فصلنامة علمی نوآوری‌های آموزشی، 46(12)، 50-9.
  • صادقی، حمید، نفتی، سجاد، و امانی، وحید. (1401). تحلیل محتوای کتاب شیمی پایة دهم (فصل دوم) بر اساس روش ویلیام رومی. پژوهش در آموزش شیمی، 3(4)، 44-29.
  • دهقانی، مرضیه، و پاک مهر، حمیده. (1394). میزان درگیری فعال دانش‌آموزان پایة ششم ابتدایی با محتوای کتب جدیدالتألیف علوم و ریاضی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 20(46)، 89-74.
  • رجبی، زهرا، سلطانی، اصغر، و علینژاد، مهرانگیز. (1401). تحلیل کتاب‌های درسی علوم دورة ابتدایی بر اساس بازنمایی مؤلفه‌های ماهیت علم با کاربست معادلات آنتروپی شانون. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 19(2)، 194-181.
  • شاه مرادی، نسیم، میرزانیا نوخندان، مهدی، و منصوری محمدآبادی، فاطمه. (1401). تحلیل محتوای کتاب مبانی و روش‌های عمومی حسابداری از منظر درگیری ذهنی: کاربرد روش ویلیام رومی. پژوهش‌های مالی و رفتاری در حسابداری، 2(5)، 91/67.
  • صادقی، حمید، نفتی، سجاد، و امانی، وحید. (1401). تحلیل محتوای کتاب شیمی پایة دهم (فصل دوم) بر اساس روش ویلیام رومی. پژوهش در آموزش شیمی، 3(4)، 44-29.
  • عسکری رباطی، غلامحسین، و خلیلی کلاکی، زری. (1399). تحلیل محتوای کتاب ریاضی سوم ابتدایی بر اساس برنامه‌ریزی حل مسئله به کمک آنتروپی شانون. دو فصلنامة پویش در آموزش علوم تربیتی و مشاوره، 6(12)، 113-95.
  • فرزام، مهروز، امیدی نجف‌آبادی، مریم، لشگرآرا، فرهاد، و فرج اله حسینی، سید جمال. (1402). طراحی الگوی تأثیر کشاورزی شهری بر امنیت غذایی (مورد مطالعه: مناطق 22 گانه کلان‌شهر تهران). تحقیقات اقتصاد و توسعة کشاورزی، 54(1)،9-1.
  • کشاورز، مرضیه، و مؤیدی، معصومه. (1395). چالش‌های نظام ترویج کشاورزی در سازگاری با تغییر اقلیم: دیدگاه کارشناسان کشاورزی استان فارس. مجلة تحقیقات اقتصاد و توسعة کشاورزی ایران، 2(2)، 466-453.
  • کرمی، زهره، اسد بیگی، پژمان، و کرمی، مهدی. (1392). تحلیل محتوای کتاب ریاضی 1 پایة اول متوسطه بر اساس فن ویلیام رومی و حیطة شناختی بلوم. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 2(10)، 167-179.
  • کرمی، شاهو، شبیری، سیدمحمد، و جعفری، حمیدرضا. (1395). ارائة برنامة آموزش تغییرات اقلیم در نظام آموزش رسمی بر مبنای مدیریت فرایند آموزش در استاندارد ISO محیط‌شناسی، 42(1)، 245- 258.
  • کرمی، شهناز، فتحی واجارگاه، کوروش، خسروی بابادی، علی‌اکبر، و فرج زاده اصل، منوچهر. (1399). برنامة درسی سبز در نظام آموزش عالی ایران: بحران آب، تغییرات اقلیم، منابع تأمین دانش. فصلنامة علمی آموزش محیط‌زیست و توسعة پایدار، 9(1)، 81- 94.
  • Ahmed, A., Ibrahim, O., & Agunbiade, M. (2022). Integrating Climate Change and Smart Agriculture Contents into Nigerian School Curriculum. Indonesian Journal of Curriculum and Educational Technology Studies, 10(1), 1-8. https://doi.org/10.15294/ijcets.v10i50938
  • Arunrat, N., & Pumijumnong, N. (2015). The preliminary study of climate change impact on rice production and economic in Thailand. Asian Soc Sci, 11(15), 275-294.‌
  • Chandra, A., McNamara, K. E., & Dargusch, P. (2018). Climate-smart agriculture: perspectives and framings. Climate Policy, 18(4), 526-541.‌
  • Chen, Y. C. (2018). Evaluating greenhouse gas emissions and energy recovery from municipal and industrial solid waste using waste-to-energy technology. Journal of Cleaner Production, 192, 262-269.‌
  • Craig, C. A., Feng, S., & Gilbertz, S. (2019). Water crisis, drought, and climate change in the southeast United States. Land use policy, 88, 104110. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.104110
  • Food and Agriculture Organization. (2016). Climate change and food security: risk and responses. http://www.fao.org/3/a-i5188e.pdf
  • Gazzaz, N. M., & Aldeseet, B. A. (2021). Assessment of the Level of Knowledge of Climate Change of Undergraduate Science and Agriculture Students. World Journal of Education, 11(5), 41-60.‌
  • Gholami Binabaj, A. H., Heidari, M., & Zarei, Z. (2020). Content Analysis of Fourth, Fifth and Sixth Grade Elementary Science Textbooks Based on William Romey Technique. International Journal of Schooling, 2(4), 23-36
  • Goli, I., Omidi Najafabadi, M., & Lashgarara, F. (2020). Where are we standing and where should we be going? Gender and climate change adaptation behavior. Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 33(2), 187-218.‌ https://doi.org/10.1007/s10806-020-09822-3
  • Hammond, J., Fraval, S., van Etten, J., Suchini, J. G., Mercado, L., Pagella, T., Frelat, R., Lannerstad,  M., Douxchamps, S., Teufel, N., Valbuena, D., & Wijk,  M. T. (2017). The rural household multi-indicator survey (RHoMIS) for rapid characterization of households to inform climate smart agriculture interventions: Description and applications in East Africa and Central America. Agricultural Systems, 151, 225-233. https://doi.org/10.1016/j.agsy.2016.05.003
  • Handayani, I. P. (2021). Science of Climate Change in Agricultural Courses. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 810, Article https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1755-1315/810/1/012029/pdf
  • He, C., Liu, Z., Xu, M., Ma, Q., & Dou, Y. (2017). Urban expansion brought stress to food security in China: Evidence from decreased cropland net primary productivity. Science of the Total Environment, 576, 660-670.
  • Kumar, P., Sahani, J., Rawat, N., Debele, S., Tiwari, A., Emygdio, A. P. M., & Pfautsch, S. (2023). Using empirical science education in schools to improve climate change literacy. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 178, 113232. https://doi.org/10.1016/j.rser.2023.113232
  • Li, S., You, S., Song, Z., Zhang, L., & Liu, Y. (2021). Impacts of climate and environmental change on bean cultivation in China. Atmosphere, 12(12), Article https://doi.org/10.3390/atmos12121591
  • Lipper, L., Thornton, P., Campbell, B. M., Baedeker, T., Braimoh, A., Bwalya, M., Caron, P., Cattaneo, A., Garrity, D., Henry, K., Hottle, R., Jackson, L., Jarvis, A., Kossam, F., Mann, W., McCarthy, N., Meybeck, A., Neufeldt, H., Remington, T., ... Torquebiau, E. F. (2014). Climate-smart agriculture for food security. Nature Climate Change, 4(12), 1068-1072. https://doi.org/10.1038/NCLIMATE2437
  • Luber, G., & McGeehin, M. (2008). Climate change and extreme heat events. American journal of preventive medicine, 35(5), 429-435. https://doi.org/10.1016/j.amepre.2008.08.021
  • Chetti, M. B., Ashalatha, K. V., & Dolli, S. S. (2022). Needs and Challenges of Smart Agriculture and Entrepreneurship Education–A Case Study by the University of Agricultural Sciences, Dharwad, Karnataka, India. In D. Passey, D. Leahy, L. Williams, J. Holvikivi, and M. Ruohonen (Eds) Digital Transformation of Education and Learning - Past, Present and Future. OCCE IFIP Advances in Information and Communication Technology (Vol. 642, pp. 192-201). Springer International Publishing.‌
  • Niknami, M. (2021). Climate-smart Agriculture: A Response to Climate Change. Acta Scientific Agriculture, 5(5), 46. https://www.actascientific.com/ASAG/pdf/ASAG-05-0983.pdf
  • Nyang'au, J. O., Mohamed, J. H., Mango, N., Makate, C., & Wangeci, A. N. (2021). Smallholder farmers’ perception of climate change and adoption of climate-smart agriculture practices in Masaba South Sub-county, Kisii, Kenya. Heliyon, 7(4), e‌ https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2021.e06789
  • Raiten, D. J., & Bremer, A. A. (2023). Exploring the intersection of climate/environmental change, food systems, nutrition, and health: global challenge, opportunity, or both?The American journal of clinical nutrition, 117(2), 224-226.‌
  • Rana, M. M. P., & Ilina, I. N. (2021). Climate change and migration impacts on cities: Lessons from Bangladesh. Environmental Challenges, 5, 100242.‌ https://doi.org/10.1016/j.envc.2021.100242
  • Shea, P., & Bidjerano, T. (2010). Learning presence: Towards a theory of self-efficacy, self-regulation, and the development of a communities of inquiry in online and blended learning environments. Computers & education, 55(4), 1721-1731.‌ https://doi.org/10.1016/j.compedu.2010.07.017
  • Waaswa, A., Nkurumwa, A. O., &Kibe, A. M. (2021). CommunicatingClimateChangeAdaptationStrategies: climate-smartagricultureinformationdisseminationpathwaysamongsmallholderpotatofarmersinGilgilSub-County, Kenya. Heliyon, 7(8), e‌ https:// doi.org/ 10.1016/j.heliyon.2021.e07873

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 خرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 30 خرداد 1402
  • تاریخ پذیرش: 08 فروردین 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار