فراتحلیل پیامدهای برنامه های مداخله ای اصلاح رفتار بر بی انضباطی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا روان شناسی تربیتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.

2 استاد روان شناسی تربیتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین اندازه اثر پیامدهای برنامه های مداخله ای اصلاح رفتارهای بی انضباطی بر اساس پژوهش های داخل کشور به وسیله یک روند تحقیقی فراتحلیل است. جامعة آماری به تحقیقات در دسترس مرتبط، پیامدهای برنامه های مداخله ای اصلاح رفتاری انضباطی در داخل کشور مربوط می شود که پس از لحاظ ملاک های ورود و خروج در نهایت نتایج کمی 28 تحقیق تحلیل شدند. ترکیب اندازه اثرهای اختلاف فراگیران در میزان بی انضباطی، با و بدون تجربه شرکت در برنامه های مداخله ای از این تحقیقات نشان دادند که به صورت کلی عملکرد فراگیران شرکت کرده در برنامه های مداخله ای اصلاح رفتار برتر از فراگیرانی است که در این برنامه ها شرکت نکرده اند (ES، 0/74). این تفاوت در بیش از دو سوم اندازه اثر های تحقیقات اولیه مشاهده شد بااین وجود با تحلیل های دقیق تر مشخص شد از بین برنامه های مداخله ای مختلف به ترتیب برنامه های آموزش رفتاری (ES، 1/38)، دوره آموزش اجتماعی (ES، 1/13)، پیش دبستانی (ES، 0/90)، آموزش هیجانی (ES، 0/66)، آموزش شناختی (ES، 0/36) و آموزش شناختی-رفتاری (ES، 0/34) دارای بیشترین اندازه اثرهای  می باشند که اندازه اثرهای  برنامه های آموزش اجتماعی، آموزش هیجانی، آموزش شناختی و آموزش رفتاری از لحاظ آماری نیز معنادار می باشند، همچنین مشخص شد برنامه های مداخله ای بر روی دختران (ES، 0/92) دارای اندازه اثر بیشتری نسبت به پسران (ES، 0/87) است.  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Meta-analysis of consequences of behavior modification interventional programs on indiscipline

نویسندگان [English]

  • Gooyā Ghadimi Moghaddam 1
  • Javād Mesrābādi 2
1 PhD Candidate in Educational Psychology at Azarbāijān Shahid Madani University
2 ‌ (PhD), Azarbāijān Shahid Madani University
چکیده [English]

The purpose of this study was to determine the effect size of consequences of behavior modification interventional programs on indiscipline of nationwide researches through a Meta-analysis procedure. The research population of this study consisted of the available nationwide researches on the consequences of behavior modification interventional programs on indiscipline. In general, 28 researches were investigated as primary researches after considering the inclusion and exclusion criteria. Combination of the effect size of the learners’ differences in the rate of indiscipline behavior, or having no experience of participating in interventional programs showed that overall, the learners who participated in the interventional programs outperformed the learners who did not participated in such programs (ES =0/74). This difference was observed in more than two-thirds of the primary researches. However, more detailed analysis revealed that the interventional programs like behavioral education (ES، 1/38), social education (ES، 1/13), and preschool (ES، 0/90), emotional education (ES، 0/66), cognitive education (ES، 0/63) and cognitive-behavioral education (ES، 0/34) have the largest effect size, respectively. Also, the effect sizes of social education, emotional education, cognitive education behavioral education and preschool were also significant. It was also found that interventional programs on girls (ES، 0/92) have much more effect than boys (ES، 0/87).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Behavior Modification
  • Interventional Programs
  • Indiscipline
  • Meta-analysis
ابوالقاسمی، عباس؛ بیگی، پروین و نریمانی، محمد. (1390). بررسی اثربخشی دو روش آموزشی شناختی-رفتاری و مهارت‌های تنظیم هیجان بر خودکارآمدی و سازگاری تحصیلی دانش‌آموزان دارای اضطراب. فصل‌نامة روان‌شناسی تربیتی، 7(22)، 21-42.
ابویی مهریزی، محبوبه؛ طهماسبیان، کارینه و خوش‌کنش، ابوالقاسم. (1389). تاثیر آموزش مدیریت خشم بر مهارت های خودنظم دهی خشم و تعارضات والد نوجوان در دختران دورة راهنمایی شهر تهران. فصل‌نامة خانواده‌پژوهی، 6(23)، 393-404.
احدی، بتول؛ میرزایی، پری؛ نریمانی، محمد و ابوالقاسمی، عباس. (1388). تأثیر آموزش حل مسئله اجتماعی بر سازگاری اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان کمرو. پژوهش در حیطه کودکان استثنائی، 9(3)، 193-202.
اصغرزاده سلماسی، فرزانه و پورشریفی، حمید. (1390). تأثیر قصه درمانی بر بهبود سازگاری اجتماعی کودکان مبتلا به اختلال سلوک. فصل‌نامة علوم تربیتی، 4(14)، 13-24.
برغندان، سپیده؛ ترخان، مرتضی و قائمی خمامی، نیما. (1391). تعیین اثربخشی آموزش مدیریت خشم بر سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان دختر مقطع دبیرستان شهر رشت. فصل‌نامة مطالعات روان‌شناسی بالینی، 2(8)، 139-165.
به پژوه، احمد؛ سلیمانی، منصور؛ افروز، غلامعلی و غلامعلی لواسانی، مسعود. (1389). تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر سازگاری اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دیرآموز. فصل‌نامة نوآوری‌های آموزشی، 9(33)، 163-186.
بیک محمدی، محبوبه؛ ترخان، مرتضی و اکبری، بهمن. (1391). تأثیر آموزش گروهی شناختی-رفتاری و مصون‌سازی در مقابل فشار روانی بر سازگاری اجتماعی و خودپنداره دانش‌آموزان دختر دبیرستانی. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 13(4)، 41-50.
جباری، ثریا. (1392). مقایسه عاطفه به مدرسه، صفات شخصیتی و عملکرد تحصیلی در دانش‌آموزان منضبط و دارای مشکلات انضباطی پایه‌های دوم و سوم مدارس متوسطه شهر تبریز در سال تحصیلی 92-91. دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز.
جمالی پاقلعه، زیور؛ جمالی پاقلعه، سمیه؛ جدیدی فیقان، مهناز و نظری بدیع، مرضیه. (1393). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر سازگاری اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر نوجوان. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 15(4)، 121-139.
حاجی شمسایی، مهدی؛ کارشکی، حسین و امین یزدی، سید امیر. (1392). نقش خودتنظیمی در سازگاری تحصیلی دانش‌آموزان دختر و پسر. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 7(21)، 1-18.
حسینی، ساناز و مقتدر، لیلا. (1388). اثربخشی آموزش راهبردهای مقابله با استرس بر سازگاری اجتماعی. اندیشه و رفتار، 3(12)، 66-73.
حمیدپور، حسن؛ حسینائی، علی و پژوهنده، علی. (1388). نقش آموزش پیش‌دبستانی در یادگیری مهارت‌های روانی - حرکتی و سازگاری اجتماعی. مجلة علوم تربیتی (علوم تربیتی و روان‌شناسی)، 16(3)، 117-138.
خانخانی زاده، هنگامه و باقری، سحر. (1391). اثربخشی خودآموزش کلامی بر بهبود سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان با ناتوانی‌های یادگیری. مجلة ناتوانی یادگیری، 20، 43-52.
خجسته مهر، رضا؛ عباس پور، ذبیح اله؛ کرایی، امین و کوچکی، رحیم. (1391). تأثیر برنامه موفقیت تحصیلی بر عملکرد و خودپنداره تحصیلی، نگرش به مدرسه، یادگیری شیوه موفقیت در مدرسه و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان. مجلة روان‌شناسی مدرسه، 1، 27-45.
خدایاری فرد، محمد؛ چشمه نوشی، میترا؛ رحیمی‌نژاد، عباس و فراهانی، حجت اله. (1390). اثربخشی آموزش مؤلفه‌های هوش هیجانی بر سازگاری اجتماعی و صمیمیت اجتماعی. روان‌شناسی، 15(4)، 353-368.
درتاج، فریبرز؛ مصائبی، اسدالله و اسدزاده، حسن. (1388). تأثیر آموزش مدیریت خشم بر پرخاشگری و سازگاری دانش‌آموزان پسر 15-12 ساله. فصل‌نامة روان‌شناسی کاربردی، 4(12)، 72-76.
رجبی، زهرا؛ نجفی، محمود و رضایی، علی‌محمد. (1392). اثربخشی درمان شناختی رفتاری گروهی بر کاهش پرخاشگری کودکان. فصل‌نامة روان‌شناسی بالینی، 3(10)، 55-71.
زاهد، عادل؛ رجبی، سعید و امیری، مسعود. (1391). مقایسه سازگاری اجتماعی، هیجانی، تحصیلی و یادگیری خودتنظیمی در دانش‌آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. مجلة ناتوانی‌های یادگیری، 1، 43-62.
سپاه منصور، مژگان. (1386). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر انگیزه پیشرفت، خوداحترامی و سازگاری اجتماعی. اندیشه و رفتار، 20 (1)، 85-93.
شاهی، زهرا و اوجی نژاد، احمدرضا. (1393). اثربخشی آموزش به شیوه رویکرد راه‌حل محور بر افزایش میزان سازگاری اجتماعی دانشجویان افسرده شهر تهران. فصل‌نامة اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی، 3(1)، 81-99.
شریفی درآمدی، پرویز. (1390). بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری بر سازگاری دانش‌آموزان نابینا. روان‌شناسی افراد استثنائی، 1(1)، 45-66.
شهنی ییلاق، منیجه؛ میکائیلی، نیلوفر؛ شکرکن، حسین و حقیقی، جمال. (1386). بررسی شیوع کودک‌آزاری و پیش‌بینی این متغیر از طریق سلامت عمومی والدین، سازگاری، عزت‌نفس و عملکرد تحصیلی دانش‌آموز و متغیرهای جمعیت شناختی در دانش‌آموزان دختر آزاردیده و عادی دوره راهنمایی شهر اهواز. مجلة علوم تربیتی و روان‌شناسی،14(1 و 2)، 167- 194.
شیدایی، رعنا و پیرخائفی، علیرضا. (1389). مقایسه گرایش به اعتیاد و سازگاری در دانش‌آموزان دختر و پسر. اعتیادپژوهی سوءمصرف مواد، 4(14)، 53-62.
عصاره، علیرضا؛ احمدی، غلامعلی و عباس پور، حیدرعلی. (1392). تأثیر آموزش‌وپرورش پیش‌دبستانی بر پیشرفت تحصیلی و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان دوزبانه اول ابتدایی. پژوهش‌های آموزش و یادگیری، 20(3)، 303-312.
عطاری، یوسفعلی؛ شهنی ییلاق، منیجه؛ کوچکی، عاشور محمد و بشلیده، کیومرث. (1384). بررسی تأثیر آموزش گروهی مهارت‌های اجتماعی در سازگاری فردی - اجتماعی نوجوانان بزهکار در شهرستان گنبد کاووس. مجلة علوم تربیتی و روان‌شناسی، 12(2) ، 25-46.
فرامرزی، سالار؛ مرادی، محمدرضا و معتمدی، بهاره. (1393). اثربخشی روان نمایشگری به روش پانتومیم بر سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان دختر ناشنوا. شنوایی‌شناسی، 23(6)، 85-91.
کافی، سید موسی. (1389). مقایسه سازگاری تحصیلی در بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه گیلان. پژوهش‌های مشاوره (تازه‌ها و پژوهش‌های مشاوره)، 9(36)، 127-140.
مصرآبادی، جواد؛ هاشمی، تورج؛ حاتمی، جواد و ربوی، رجب. (1393). فراتحلیل پیامدهای شناختی - تحصیلی دوزبانگی. پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 9(34)، 127-150.
مظاهری، اکرم؛ باغبان، ایران و فاتحی زاده، مریم. (1385). تأثیر آموزش گروهی عزت‌نفس بر میزان سازگاری اجتماعی دانشجویان. دانشور، 13(16)، 49-56.
نریمانی، محمد؛ عباسی، مسلم؛ ابوالقاسمی، عباس و احدی، بتول. (1392). مقایسه اثربخشی آموزش پذیرش/تعهد با آموزش تنظیم هیجان بر سازگاری دانش‌آموزان دارای اختلال ریاضی. مجلة ناتوانی‌های یادگیری، 2، 154- 176.
وزیری، شهرام و لطفی عظیمی، افسانه. (1390). تأثیر آموزش همدلی در کاهش پرخاشگری نوجوانان. روان‌شناسی تحولی، روان شناسان ایرانی، 8(30)، 167-175.
Aloe, A. M., Shisler, S. M., Norris, B. D., Nickerson, A. B., & Rinker, T. W. (2014). A multivariate meta-analysis of studentsmisbehaviour and teacher burnout. Educational research review, 12, 30-44.
Canter, L. (1988). Assertive discipline and the search for the perfect classroom. Young Children, 43(2), 24.
Charles, C. M. (2008). Building Classroom Discipline (9th ed. ). Boston: Pearson Education.
Edwards, C. (1993). Classroom discipline and management. New York: Macmillan College.
Edwards, D. (1993). Making choices about discipline. American Secondary Education, 22(2), 17-21.
Finn, J. D., Fish, R. M., & Scott, L. A. (2008). Educational sequelae of high school misbehavior. Journal of Educational Research, 101, 259-274.
Harris, T. A. (1967). I'm OK--You're OK. New York, Avon Books.
Houghton, S., Wheldall, K., & Merrett, F. (1988). Classroom behaviour problems which secondary school teachers say they find most troublesome. BritishEducational Research Journal, 14(3), 297-312.
Kay, R. S. & Kay, D. S. (1994). The best is within them, Propositions, principles and strategies for teaching respect, responsibility, and excellence in the classroom. publisher not identified.
Kulik, J. A., & Kulik, Ch-L. C. (1988). Meta-analysis Historical Origins and Contemporary Practice. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, New Orleans, LA, April 5-9, 1988.
Render, G., Padilla, J., & Krank, H. (1989) What research really shows about assertive discipline. Educational Leadership, 46(6), 72-75.
Skinner, B. F. (1976). Walden two. New York, NY: MacMillan.
Thompson, B. (2009). Disruptive behaviours in Barbadian classrooms, Implications for universal secondary education in the Caribbean. Journal of Eastern Caribbean Studies, 34(3), 39-58.
Vaillancourt, T. Brendgen, M. Boivin, M., & Tremblay, R. E. (2003). A longitudinal confirmatory factor analysis of indirect and physical aggression, Evidence of two factors over time? Child development, 74, 1628-1638.
Wolfgang, C. H., & Glickman, C. D. (1986). Solving Discipline Problems. Bostone: Allyn and Bacon.