ارائة مدل مفهومی ارتباط فلسفه برای کودکان (با تأکید بر بُعد تفکر مراقبتی) و هوش هیجانی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا علوم تربیتی دانشگاه اصفهان

2 دانشیار علوم تربیتی دانشگاه اصفهان

3 استادیار روان‌شناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

با آنکه برخی از محققان، ارتباط میان فلسفه برای کودکان و هوش هیجانی را نشان داده اند، کیفیت این ارتباط در هیچ تحقیقی مورد بررسی دقیق قرار نگرفته است. هدف نویسندگان در این پژوهش، ارائة یک مدل مفهومی به منظور نشان دادن ارتباط فبک (با تأکید بر بعد تفکر مراقبتی) و هوش هیجانی است. روش مورد استفاده جهت تحقق این هدف، روش تحلیل محتوای کیفی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که تفکر مراقبتی، به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از فبک، واجد ابعاد شناختی (شامل تفکر عاطفی و تفکر هنجاری)، عاطفی (شامل تفکر همدلانه، تفکر مبتنی بر قدرشناسی و تفکر عاطفی) و عملی (شامل تفکر فعال) است و فعالیت هایی چون تعریف و تمییز واژه ها و مفاهیم هیجانی، تجربة هیجانات مختلف، کاوش در مورد هیجانات، بررسی ارتباط هیجانات با قضاوت ها، رویکردها و موقعیت ها، بذل توجه و ارزش گذاری، همدلی، تجارب اخلاقی و اجتماعی، حمایت عاطفی و تسهیلگری را شامل می شود که با توانایی های مربوط به قلمروهای چهارگانة هوش هیجانی (یعنی درک و بیان هیجانات، تسهیل تفکر از طریق هیجانات، فهم عواطف و تنظیم مؤثر عواطف) هم سو هستند؛ به طوری که به موازات پرورش تفکر مراقبتی، توانایی های مربوط به قلمروهای هوش هیجانی پرورش نیز می یابند. لذا پیشنهاد می شود در بهره گیری از برنامة فبک، از اکتفای صرف به هدف پرورش تفکر پرهیز شود و در موقعیت هایی که پرورش ابعاد هوش هیجانی مد نظر است این برنامه نیز مورد عنایت قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Presenting a conceptual model of the relationship between philosophy for children (with an emphasis on the dimension of caring thinking) and emotional intelligence

نویسندگان [English]

  • Monire Ābedi 1
  • Rezāali norouzi 2
  • Mohamadhosein Heydari 2
  • Hosseinali Mehrābi 3
1 PhD Candidate in Philosophy of Education at University of Isfahān
2 (PhD), University of Isfahān, (Corresponding Author)
3 (PhD), University of Isfahān
چکیده [English]

Although some reasearchers have shown the relationship between philosophy for children (P4C) and emotional intelligence (EQ), the quality of this relationship has not been investigated carefully. In this paper, authors seek to present a conceptual model to show the relationship between P4C (focusing on caring thinking) and EQ. The method of study was analytic-descriptive. The data showed that caring thinking as an inseparable part of P4C has cognitive, emotional and practical dimensions and includes activities such as definition and distinction of emotional terms and concepts, experiences of various emotions, exploring emotions, examining the relationship between emotions and judgments, approaches and situations, attention and valuation, empathy, moral and social experiences, emotional support and facilitation. These activities are in line with the four domains of EQ, i.e., perceiving and expressing emotions, facilitating thought through emotions, understanding and regulating them effectively; so that the abilities related to the domains of EQ grow, in parallel with training the caring thinking. As a result, it is suggested that while using the P4C program, relying to just caring thinking should be avoided and in the situations where the development of the EQ dimension is intended, training the caring thinking should be considered, respectively.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Philosophy for Children (P4C)
  • Caring Thinking
  • Emotional Intelligence (EQ)

مراجع

آقاجانی، سیف‌ا...؛ نریمانی، محمد و آسیائی، مریم. (1387). مقایسة هوش هیجانی و خودپندارة دانش‌آموزان تیزهوش و عادی. پژوهش در حیطة کودکان استثنایی، 8(3)، 323-317.
بشارت، محمدعلی؛ شالچی، بهزاد و شمسی‌پور، حمید. (1386). بررسی رابطة هوش هیجانی با موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان. اندیشه‌های نوین تربیتی، 2(3 و 4)، 84-73.
ادیب حاج باقری، محسن؛ پرویزی، سرور و صلصالی، مهوش. (1394). روش‌های تحقیق کیفی (چاپ هشتم). تهران: نشر و تبلیغ بشری.
بیرامی، منصور؛ بخشی‌پور رودسری، عباس و هداوندخانی، فاطمه. (1390). تبیین الگوی هوش هیجانی، اسکیزوتایپی و آسیب روانی. روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 17(1)، 25-16.
جعفری، زهره؛ صمدی، پروین و قائدی، یحیی. (1394). بررسی تأثیر آموزش فلسفه به کودکان بر پرورش روحیة پژوهشگری کودکان دورة پیش‌دبستانی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 12(2)، 41-49.
حاتمی، حمیدرضا؛ کریمی، یوسف و نوری، زهرا. (1390). بررسی تأثیر اجرای برنامة فلسفه برای کودکان (P4C) در افزایش هوش هیجانی دانش‌آموزان دختر مقطع اول راهنمایی مدرسة شهدای آزادی تهران در سال تحصیلی 88-89. تفکر و کودک، 1(2)، 22-3.
سیف نراقی، مریم؛ قبادیان، مسلم؛ نادری، عزت‌ا... و شریعتمداری، علی. (1390). اجتماع پژوهشی روشی مؤثر در رشد اجتماعی کودکان. تفکر و کودک، 2(2)، 37-58.
شیخ‌الاسلامی، راضیه و احمدی، ساره. (1389). رابطة هوش هیجانی و رضایت از تحصیل دانش‌آموزان. علوم رفتاری، 5(2)، 142-135.
قنبری زرندی، زهرا؛ غفاری مجلج، محمد و هاشمی رزینی، سعداله. (1388). رابطة هوش هیجانی و باورهای معرفت‌شناختی با خلاقیت. روان‌شناسی تربیتی، 1(1)، 77-61.
 گال، مردیت، بورگ، والتن و گال، جویس. (1395). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی (جلد اول، چاپ هفتم)، (ترجمة احمدرضا نصر و همکاران). تهران: سمت. (اثر اصلی در سال 1996 چاپ شده است).
لیپمن، ماتیو. (1393). فلسفه برای کودکان چیست؟ در سعید ناجی (مؤلف)، کندوکاو فلسفی برای کودکان و نوجوانان: گفت‌وگو با پیشگامان انقلابی نو در تعلیم‌وتربیت (جلد اول، صص. 25-36). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
محمدی، د. و غرابی، ب. (1386) ارتباط اختلال رفتاری با هوش هیجانی در دانش‌آموزان. دانشگاه علوم پزشکی کرمان، 14(4)، 299-289.
ناجی، سعید و قاضی‌نژاد، پروانه. (1386). بررسی نتایج برنامة فلسفه برای کودکان روی مهارت‌های استدلالی و عملکرد رفتاری کودکان. مطالعات برنامة درسی، 2(7)، 150-123.
نیکوگفتار، منصوره. (1388). آموزش هوش هیجانی، ناگویی خلقی، سلامت عمومی و پیشرفت تحصیلی. روان‌شناسان ایرانی، 5(19)، 198-187.
نوروزی، رضاعلی و درخشنده، نگین. (1386). بررسی اثرات کار فلسفی با کودکان از دیدگاه دانش‌آموزان مدارس ابتدایی شهر اصفهان. نوآوری‌های آموزشی، 6(23)، 146-123.
هدایتی، مهرنوش؛ قائدی، یحیی؛ شفیع‌آبادی، عبدا... و یونسی، غلامرضا. (1389). کودکان متفکر، روابط میان‌فردی مؤثر: مطالعة تحقیقی پیرامون تأثیر برنامة فلسفه برای کودکان بر ارتباطات اجتماعی کودکان. تفکر و کودک، 1(1)، 125- 145.
یارمحمدیان، احمد و شرفی‌راد، حیدر. (1390). تحلیل رابطة بین هوش هیجانی و سازگاری اجتماعی در نوجوانان. جامعه‌شناسی کاربردی، 22(4)، 50-35.
 Adigwe J. C. J. (2015). Emotional intelligence and problem-solving achievement of chemistry students. Journal of Science, Technology & Education (JOSTE), 3(1), 95-80.
Ameriks, J., Wranik, T. & Salovey, P. (2009). Emotional intelligence and investor behavior. Charlottesville, VA: Research Foundation of CFA Institute.
Barrow W. (2015). I think she’s learnt how to sort of let the class speak: Children’s perspectives on Philosophy for Children as participatory pedagogy. Thinking Skills and Creativity, 17(1), 76–87.
Billings, C. E.W., Downey, L. A., Lomas, J. E., Lloyd, J. & Stough, C. (2014). Emotional Intelligence and scholastic achievement in pre-adolescent children. Personality and Individual Differences, 65(1), 14-18.
Cam, P. (2014). Commentary on Ann Margaret Sharp’s ‘The other dimension of caring thinking’. Journal of Philosophy in Schools, 1(1), 15.
Canuto, A. T. O. (2015). Reflections on theory and pedagogy of challenges in facilitating children’s dialogues in the community of inquiry. International journal of whole schooling, 11(1), 1-15.
Cha, C. B. & Nock, M. K. (2009). Emotional Intelligence is a Protective Factor for Suicidal Behavior. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 48(4), 422-430.
Chang, S. C. A. (2006). Fostering social- emotional learning competencies through philosophy for children. Paper presented at APERA Conference, 28-30 Nov., Hong Kong, Chana, 1-9.
Doherr, E. (2000). The demonstration of cognitive abilities central to cognitive behavioral therapy in young people: Examining the influence of age and teaching method on degree of ability (Unpublished doctoral dissertation). University of East Anglia, Norwich.
Fisher, R. (2013). Teaching Thinking: Philosophical Enquiry in the Classroom (4th Ed.). London: Bloomsbury.
Fisher, R. (2005). Teaching children to think (2nd Ed.). Cheltenham: Nelson Thornes Ltd.
Gregory, M. (2006). Normative dialogue types in philosophy for children. Gifted Education International, 22(2), 160-171.
Gugliandolo, M. C., Costa,S., Cuzzocreaa, F., Larcana, R. & Petrides, K. V. (2015). Trait emotional intelligence and behavioral problems among adolescents: A cross-informant design. Personality and Individual Differences, 74(1), 16–21.
Haynes, J. (2002). Children as Philosophers: Learning through enquiry and dialogue in the primary classroom. London and New York: Routledge Falmer.
Jensen, K. B. & Jankowski, N. (2002). A handbook of qualitative methodologies for mass communication research. London: Routledge
Juuso, H. (2007). Child, philosophy and education: Discussing the intellectual sources of philosophy for children. Finland: University of Oulu.
Krippendorff, K. (2004). Content analysis: An introduction to its methodology (2nd Ed.). Thousand Oaks, CA: Sage
Lipman, M. (1995a). Using philosophy to educate emotions. Analytic teaching, 15(2), 3-10.
Lipman, M. (1995b). Moral education higher-order thinking and philosophy for children. Early Child Development and Care, 107(1), 61-70.
Lipman, M. (1985). Harry Stottlemeier's discovery: Reasoning about reasoning. Upper Montclair, NJ: First Mountain Foundation.
Lipman, M. (2003). Thinking in education (2nd Ed.). New York: Cambridge university press.
 Lipman, M. (2011), Philosophy for children: Some assumptions and implications. Ethics in progress quarterly, 2(1), Retrieved Septamber, 2, 2017. From: http://ethicsinprogress.org/?p=437.
Lipman, M. & Sharp, A. M. (1978). Some educational presuppositions of philosophy for children. Oxford review of education, 4(1), 85-90.
Lombas, A. S., Martín-Albo J., Valdivia-Salas S. & Jiménez T. I. (2014).The relationship between perceived emotional intelligence and depressive symptomatology: The mediating role of perceived stress. Journal of Adolescence, 37(7), 1069-1076.
Mavroveli, S., Petrides, K. V., Rieffe C. & Bakker, F. (2007). Trait emotional intelligence, psychological well-being and peer-rated social competence in adolescence. British Journal of Developmental Psychology, 25(2), 263–275
Mavroveli, S., Petrides, K. V., Sangareau, Y. & Furnham, A. (2009). Exploring the relationships between trait emotional intelligence and objective socio-emotional outcomes in childhood. British Journal of Educational Psychology, 79(2), 259–272.
Mayer, J. D., & Caruso, D. R. (2002). The effective leader: Understanding and applying emotional intelligence. Ivey business journal, 67(2), 1-6.
Mayer, J. D., Caruso, D. R., & Salovey, P. (1999). Emotional Intelligence meets traditional standards for an Intelligence. Intelligence, 27(4), 267-298.
Mayer, J. D., & Salovey, P. (1995). Emotional intelligence and the construction and regulation of feelings. Applied and Preventive Psychology, 4(3), 197-208.
Mayer, J. D. & Salovey, P. (1997). What Is Emotional Intelligence?. In: P. Salovey, & D. Sluyter, (eds.), Emotional development and emotional intelligence: Educational implications, New York: Basic Books.
Mayer, J. D., Salovey, P., & Caruso, D.R. (2001). MSCEIT™ personal summary report. New York & Toronto: Multi-Health Systems, Inc.
Mayer, J. D., Salovey, P., & Caruso, D. R. (2008). Emotional intelligence: New ability or eclectic traits? American psychologist, 63(6), 503-517.
Mayring, p. (2000). Qualitative content analysis: theoretical foundation, basic procedures and software solution. Klagenfurt: gesis.
Mehta, S. & Whitebread, d. (2005). Philosophy for Children and moral development in the India context. Cambridge University, 21(3), 2-12.
Mikolajczak, M., Petrides, K. V. & Hurry, J. (2009). Adolescents choosing self-harm as an emotion regulation strategy: The protective role of trait emotional intelligence. British Journal of Clinical Psychology, 48(2), 181–193.
Murris, K. (2015). The philosophy for children curriculum: Resisting ‘teacher proof’ texts and the formation of the ideal philosopher child. Stud Philos Educ, 35(1), 63–78.
Noddings, N. (1992). The Challenge to Care in Schools: An Alternative Approach to Education. New York: Teachers College Press.
Petrides, K. V., Sangareau, Y., Furnham, A. & Frederickson, N. (2006). Trait Emotional Intelligence and Children’s Peer Relations at School. Social Development, 15(3), 547-537.
Salovey, P. & Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, cognition and personality, 9(3), 185-211.
Sharp, A. M. & Reed, R. F. (Eds.). (1992). Studies in Philosophy for Children Harry Stottlemeier's Discovery. Philadelphia: Temple University Press.
Sharp, A. M. (1995). Philosophy for children and the development of ethical values. Early Child Development and Care, 107(1), 45-55.
Qualter, P. A., Whiteley, H. E., Hutchinson, J. M. & Pope, D. J. (2007). Supporting the Development of Emotional Intelligence Competencies to Ease the Transition from Primary to High School. Educational Psychology in Practice, 23(1), 79–95.
Yüksel, M. & Geban, O. (2014). The relationship between emotional intelligence levels and academic achievement. International online journal of educational sciences, 6(1), 165-182.
نوآوری‌های آموزشی
دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 65
فروردین 1397
صفحه 131-150

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار