تأثیر ادراکات محیطی کلاسی بر انگیزش یادگیری زبان دوم با میانجیگری خودکارامدی در دانش‌آموزان دختر دورة متوسطه

صالحی, منیره; صحرایی سرمزده, فاطمه

تأثیر ادراکات محیطی کلاسی بر انگیزش یادگیری زبان دوم با میانجیگری خودکارامدی در دانش‌آموزان دختر دورة متوسطه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دکترای علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان

² استادیار زبان و ادبیات عرب، دانشگاه فرهنگیان

چکیده

در دنیای امروز یادگیری زبان دوم از ملزومات پیشرفت تحصیلی و شغلی است و یکی از نیازهای اساسی در این حیطه، تأثیرات محیط کلاسی بر «انگیزش» و «خودکارامدی» دانش‌آموز در یادگیری زبان دوم است. خودکارامدی و انگیزة تحصیلی از عوامل مهم در یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان هستند. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطة علی ادراکات محیطی کلاسی و انگیزة دانش‌آموزان در یادگیری زبان دوم با میانجیگری خودکارامدی بوده است.
جامعة پژوهش حاضر را دانش‌آموزان دختر پایة یازدهم دبیرستان شهر مشهد تشکیل دادند. نمونة ۴۰۹ نفری به روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شد. برای دستیابی به هدف‌های پژوهش، سه پرسش‌نامة «ادراکات محیطی کلاس درس عربی»، «خودکارامدی یادگیری زبان عربی» و پرسش‌نامة «انگیزة یادگیری زبان عربی» توسط محقق طراحی شد. پایایی پرسش‌نامه‌ها از «روش هم‌سانی درونی» (آلفای کرنباخ) و روایی آن‌ها به دو شیوة روایی سازه و محتوایی اعتبارسنجی شد. برای تحلیل داده‌ها از «ضریب هم‌بستگی پیرسون»، «تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی» و «مدل‌یابی معادلات ساختاری» استفاده شد. نتایج اجرای هم‌بستگی پیرسون نشان داد که مؤلفه‌های انگیزة یادگیری زبان دوم، دو به دو با هم هم‌بستگی دارند (001/p<0).
با اجرای الگوی معادلات ساختاری، برای آزمون رابطة ادراکات محیطی کلاسی با انگیزة یادگیری زبان دوم با میانجیگری خودکارامدی در یادگیری زبان دوم، مشخص شد که الگوی پیشنهادی از برازش مناسبی برخوردار است و انگیزة یادگیری زبان عربی از طریق ادراکات کلاسی با میانجیگری خودکارامدی قابل پیش‌بینی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of the classroom environment perceptions on female high school students L2 learning motivation with the mediating role of self-efficacy

نویسندگان [English]

Monire Sālehi ¹
Fāteme Sahrāyi sarmazde ²

¹ Ferdowsi University of Mashhad

² Farhangiān University of Mashhad

چکیده [English]

In the world today, learning a second language is a requirement for academic and professional development. One of the basic needs in the field of research on language learning is the impact of classroom environment perceptions on motivation and self-efficacy in learning a second language. Self-efficacy and educational motivation are factors which are important in students' learning and educational improvement. The purpose of this study was to investigate the causal relationship between classroom environment perceptions and the students' motivation in learning a second language with the mediation of self-efficacy. The research population consisted of eleven-year-old female high school students of Mashhad. The research sample consisted of 409 students who were selected using cluster sampling method. To achieve the objectives of this study, three questionnaires, i.e., Arabic classroom environment perceptions, Arabic language learning self-efficacy questionnaire and Arabic language learning motivation questionnaire were designed by the researcher. Reliability and validity of the questionnaires were also verified. Pearson correlation coefficient, confirmatory and exploratory factor analysis, and structural equation model were used to analyze the data.
The results of Pearson correlation showed that the motivational components of learning a second language are correlated with each other in a pairwise fashion (p <0.001). By implementing a structural equation model to test the relationship between classroom environment perceptions and the motivation to learn a second language with mediation of the self-efficacy in language learning, it was found that the proposed model had appropriate fit and the motivation to learn Arabic language through classroom environment perceptions was predictable with self-efficacy mediation.

کلیدواژه‌ها [English]

Self – efficacy of learning Arabic language
Motivation
Female High School Students
the Classroom Environment Perceptions

مراجع

پنتریج، پال آر و شانک، دیل اچ. (1385). انگیزش در تعلیم‌وتربیت، (ترجمة مهرناز شهرآرای). تهران: نشر علم. (اثر اصلی در سال 2003 چاپ شده است).

پروینی، خلیل. (1389). بررسی و نقد روش آموزش زبان عربی به شیوة مستقیم. پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، 1(۲)، ۸-۳۲.

حسن‌زاده، رمضان و مهدی نژاد گرجی، گلین. (1391). نظریه‌های انگیزش در آموزش و پرورش. تهران: انتشارات روان.

حکیم‌زاده، رضوان، متقی‌زاده، عیسی و سلطانی‌نژاد، نجمه. (1394). بررسی میزان کارآمدی آموزش زبان عربی عمومی در مقطع متوسطه از نظر دبیران و دانش‌آموزان شهر کرمان. جستارهای زبانی، 6(2)، ۷۷-۱۰۶.

حسنی، علی. (1389). بررسی رابطه عوامل انگیزشی خودکارامدی، اهداف تسلط، ادراک سومندی تکلیف با عملکرد تحصیلی دروس زبان انگلیسی و عربی دانش‌آموزان پسر پایة دوم مقطع متوسطه شهر قدس در سال تحصیلی ۸۸-۸۹ (پایان‌نامة کارشناسی ارشد منتشرنشده). دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.

رحمانی، محبوبه. (1395). نقش میانجیگری هویت علمی در رابطه با خودکارامدی تحصیلی با انگیزش و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان (پایان‌نامة کارشناسی ارشد منتشرنشده). دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد.

شیفر، ریچارد آل، مندن هال، ویلیام و اوت، لایمن. (1392). آمارگیری نمونه‌ای، (ترجمة کریم منصورفر). تهران: انتشارات سمت. (اثر اصلی در سال 1998 منتشر شده است).

صالحی، منیره، کارشکی، حسین و آهنچیان، محمدرضا. (1394). اعتباریابی مقدماتی مقیاس انگیزش پژوهشی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی. مطالعات روان‌شناختی دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه الزهرا، 11(1)، ۵۱-۷۳.

صالحی، منیره. (۱۳۹۰). عوامل مؤثر بر خودکارامدی و انگیزش پژوهشی دانشجویان بر اساس نظریه شناختی اجتماعی بندورا (پایان‌نامة کارشناسی ارشد منتشرنشده). دانشگاه فردوسی مشهد.

صالحی، منیره، کارشکی، حسین، آهنچیان، محمدرضا وکریمی مونقی، حسین. (1391). اعتباریابی مقیاس خودکارامدی پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های علوم پزشکی و فردوسی مشهد. مجلة آموزش در علوم پزشکی، ۱۲(۶)، ۳۹۶-409.

صالحی، منیره، و کارشکی، حسین. (1393). ارزیابی نقش مؤلفه‌های ادراکات کیفیت کلاسی در مؤلفه‌های ناسازگاری دانش‌آموزان دختر دبیرستان‌های مشهد. مجلة روان‌شناسی مدرسه، ۳(4)، ۹۲-۱۱۰.

عباسیان فرد، مهرنوش، بهرامی، هادی و احقر، قدسی (1389). رابطه خودکارامدی با انگیزه پیشرفت در دانش‌آموزان دختر پیش‌دانشگاهی. فصل‌نامة روان‌شناسی کاربردی، 13(1)، ۹۵-۱۰۹.

کارشکی، حسین و محسنی، نیکچهره. (1391). انگیزش در یادگیری و آموزش. تهران: آوای نور.

کارشکی، حسین. (1387). نقش الگوهای انگیزشی و ادراکات محیطی در یادگیری خودتنظیمی دانش‌آموزان پسر پایة سوم دبیرستان‌های شهر تهران (پایان‌نامه دکتری منتشرنشده). دانشگاه تهران.

کلاین، پل. (1393). راهنمای آسان تحلیل عاملی، (ترجمة سیدجلال صدرالسادات و اصغر مینایی). تهران: انتشارات سمت.

کیامنش، علیرضا و سیف درخشنده، سعید. (1386). بررسی رابطه ادراک از زمینه خانوادگی و مدرسه‌ای با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پسر پایه سوم دبیرستان‌های شهر اردبیل. فصل‌نامة علمی- پژوهشی روان‌شناسی دانشگاه تبریز، 2(6)، 111-132.

گینات، هایم. (1387). روابط معلم و دانش‌آموز، (ترجمة سیاوش سرتیپی). تهران: نشر علم. (اثر اصلی در سال 1993 چاپ شده است).

محمدی، دانش، (1395). بررسی و نقد مطالعات برنامه درسی آموزش زبان عربی به غیر عرب‌زبان‌ها. پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۶(6)، ۱۹۹-۲۱۵.

نوری، سمانه. (1391). بررسی رابطه بین عوامل انگیزشی (اهداف تسلط و ادراک سودمندی تکلیف) و خودکارامدی خواندن با عملکرد دروس ادبیات فارسی، زبان انگلیسی و عربی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه (پایان‌نامة کارشناسی ارشد منتشرنشده). دانشگاه علامه طباطبایی تهران.

Bandura, A. (1997). Self-Efficacy: The Exercise of Control. New York: Worth publishers.

Eccles, J. S., & Wigfield, A. (2002). Motivational beliefs, values, and goals. Annual review of psychology, 53(1), 109-132.

Ming-Te Wang. (2012). Educational and Career Interests in Math: A Longitudinal Examination of the Links between Classroom Environment, Motivational Beliefs, and Interests. Developmental Psychology- American Psychological Association, 48(6), 1643–1657.

Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary educational psychology, 25(1), 54-67.

Usher, E. L., & Pajares, F. (2006). Sources of academic and self-regulatory efficacy beliefs of entering middle school students. Contemporary Educational Psychology, 31(2), 125-141.

Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S. (2010). Teacher self-efficacy and teacher burnout: A study of relations. Teaching and teacher education, 26(4), 1059-1069.

Ryan, R. M., Patrick, H., Deci, E. L., & Williams, G. C. (2008). Facilitating health behaviour change and its maintenance: Interventions based on self-determination theory. European Health Psychologist, 10(1), 2-5.

Vallerand, R. J., Blais, M. R., Brière, N. M., & Pelletier, L. G. (1989). Construction et validation de l'échelle de motivation en éducation (EME). Canadian Journal of Behavioural Science/Revue canadienne des sciences du comportement, 21(3), 323-349.

Lent, R. W., & Brown, S. D. (2013). Social cognitive model of career self-management: Toward a unifying view of adaptive career behavior across the life span. Journal of counseling psychology, 60(4), 557-558.

O'Rourke, J., & Houghton, S. (2006). Students with mild disabilities in regular classrooms: The development and utility of the Student Perceptions of Classroom Support Scale. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 31(4), 232-242.