بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های شهروندی جهانی در آموزش‌وپرورش ایران (مطالعة موردی اسناد بالادستی نظام آموزش‌وپرورش)

کشاورز, یوسف; امین بیدختی, علی‌اکبر; محمدی فر, محمدعلی

بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های شهروندی جهانی در آموزش‌وپرورش ایران (مطالعة موردی اسناد بالادستی نظام آموزش‌وپرورش)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکترای مدیریت آموزشی، دانشگاه سمنان

² استاد گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه سمنان

³ استادیار گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه سمنان

چکیده

«جهانی‌شدن» شکل جدیدی از شهروندی با عنوان «شهروندی جهانی» طرح کرده و موجب شده، نظام‌های آموزشی از طریق بازنگری سیاست‌هایشان به دنبال آماده‌سازی دانش آموزان برای زندگی در جامعة جهانی و کسب آمادگی برای مواجه با مسائل و چالش‌های آن باشند. این پژوهش با هدف تعیین میزان توجه به ویژگی‌های شهروند جهانی در اسناد بالادستی نظام آموزش‌وپرورش ایران انجام شده است. روش تحقیق آن، «روش توصیفی» و از نوع تحلیل محتوا و تحلیل اسنادی بوده و جامعة آماری پژوهش نیز شامل اسناد بالادستی نظام آموزش‌وپرورش، از قبیل «سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش»، «قانون برنامة ششم توسعه»، «برنامة درسی ملی جمهوری اسلامی ایران» و «منشور حقوق شهروندی» است. برای گردآوری داده‌ها، از فهرست وارسی (چک‌لیست) محقق‌ساختة تحلیل محتوا، بر اساس مؤلفه‌های آموزش شهروندی جهانی و مستخرج از ادبیات نظری و سوابق پژوهش استفاده شد و روایی این ابزار توسط چند نفر از متخصصان این حوزه تأیید و نیز مقدار پایایی با استفاده از «فرمول توافق درصدی نئوندروف» 80% به دست آمد. یافته‌ها حاکی از آن است که به شهروند جهانی آن‌طور که باید و شاید توجه نشده و ضروری است سیاست‌گذاران نظام آموزشی، توجه بیشتری به این مقوله داشته باشند. چراکه حل مسائل جهانی مستلزم تحقق هم‌زمان عضویت، تأمین حقوق، تعیین وظایف و مسئولیت‌ها و تحقق مشارکت جهانی است که صرفاً از طریق نهادینه شدن «شهروندی جهانی» به‌عنوان شهروندانی آگاه، فعال و مسئولیت‌پذیر در اجتماع شهری و فراتر از آن، در جامعة ملی و جهانی، ممکن خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The degree of attention to the components of the global citizenship in Iran's education system (The case study of the education system upstream documents)

نویسندگان [English]

Yousef Keshāvarz ¹
Aliakbar Amin Beidokhti ²
Mohammad ali Mohammadifar ³

¹ PhD Candidate in Education Management at Semnān University

² (PhD), Semnān University

³ (PhD), Semnān University

چکیده [English]

Globalization has proposed a new form of the citizenship which is called “Global Citizenship” and has caused the education systems to look for preparing the students for living in the universal community and to prepare them for confronting with global challenges and problems through reviewing their policies. This research has been done with the aim of determining the degree of attention to the global citizen's characteristics in the upstream documents of Iran's education system. It was a descriptive research with the content analysis and the document analysis design. The research population included the upstream documents of the education system such as the document of »the fundamental transformation of education«, »the act of the sixth development plan«, »the national curriculum of the Islamic republic of Iran«, and »the citizenship rights charter«. To collect the data, a researcher-made content analysis checklist was used which was made based on the components of the global citizenship education, extracted from the literature review. Its validity was confirmed by some experts of this field and its reliability was computed using the Neundorf percentage agreement formula (%80). Findings showed that the global citizenship has not been paid attention as it deserves, and it is necessary that the education system policy-makers pay more attention to this concept. This is because solving the global problems requires the simultaneous realization of the membership, rights, charges and responsibilities and global participation, which will be achieved only through the institutionalization of the global citizenship as aware, active and responsible citizens in the urban community and beyond, in national and international community.

کلیدواژه‌ها [English]

Global Citizenship
Citizenship Education
Iran's Education System
Educational Policy-making
Globalization

مراجع

آذر، عادل؛ غلامرضایی، داود؛ دانایی‌فرد، حسن و خداداد حسینی، حمید. (1392). طراحی مدل تحلیل سیاست‌های آموزش عالی کشور با استفاده از پویایی سیستم؛ مورد برنامة پنجم توسعه. فصل‌نامة سیاست علم و فناوری، 5(4)، 18-1.

باردن، لورنس. (1375). تحلیل محتوا (ترجمة ملیحه آشتیانی و محمد یمنی دوزی سرخابی). تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.

رابرتسون، رونالد. (1380). جهانی‌شدن: تئوری‌های اجتماعی و فرهنگ جهانی (ترجمة کمال پولادی). تهران: نشر ثالث و مرکز بین‌المللی گفت‌وگوی تمدن‌ها.

شریفی طرازکوهی، حسین. (1387). زمینه‌ها و آثار شهروندی جهانی. فصل‌نامه سیاست خارجی، 21(4)، 856-835.

شریفی طرازکوهی، حسین. (1392). درآمدی بر شهروندی جهانی. تهران: نشر میزان.

فرمهینی فراهانی، محسن. (1384). جهانی شدن و تربیت شهروندی جهانی. در مجموعه مقالات اولین همایش جهانی شدن و تعلیم‌وتربیت (صص.371-351). تهران: جهاد دانشگاهی.

قائدی، محمدرضا و گلشنی، علیرضا. (1395). روش تحلیل محتوا، از کمی‌گرایی تا کیفی‌گرایی. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی. 7(23)، 82-57.

قائدی، یحیی. (1385). تربیت شهروند آینده. فصل‌نامة نوآوری‌های آموزشی، 5(17)، 210-183.

قورچیان، نادرقلی و افتخار زاده، سیدفرهاد. (1384). ارائه مدلی جهت تربیت شهروند حرفه ای در نظام آموزش عالی کشور در هزاره سوم. فصل‌نامة آینده‌پژوهی مدیریت، 18(3)، 80-68.

کریپندورف، کلوس. (1384). تحلیل محتوا مبانی روش‌شناسی (ترجمة هوشنگ نایبی). تهران: نشر نی.

گوازی، آرش. (1386). مطالعه تطبیقی تحلیلی شیوه انتخاب و سازمان‌دهی محتوای برنامه درسی مطالعات اجتماعی و آموزش شهروندی در مقطع آموزش ابتدایی ایران با سوئد. فصل‌نامة نوآوری‌های آموزشی، 7(25)، 11-48.

معروفی، یحیی و یوسف زاده، محمدرضا. (1388). تحلیل محتوا در علوم انسانی. همدان: سپهر دانش.

نقیب زاده، میرعبدالحسین. (1375). فلسفة آموزش‌وپرورش. تهران: امیرکبیر.

واترز، مالکوم. (1379). جهانی‌شدن (ترجمة اسماعیل مردانی گیوی و سیاوش مریدی). تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.

Bonk, Curtis J. (2009). The World is Open: How Web Technology if Revolutionizing Education. San Francisco: Jossey-Bass.

Cho, Y. & Chi, E. (2015). A comparison of attitudes related to global citizenship between Korean And Us-educated Korean university students. Asia Pacific Journal of Education, 35(2), 213-225.

Cole, F.L. (1988). Content analysis: process and application. Clinical Nurse Specialist, 2(1), 53–57.

Hanson, L. (2010). Global citizenship, global health, and the internationalization of curriculum: A study of transformative potential. Journal of Studies in International Education, 14, 70–88.

Hartman, E. (2009). Educating for global citizenship through service-learning: A theoretical account and curricular evaluation (Doctoral dissertation, University of Pittsburgh). Retrieved from http://d-scholarship.pitt.edu/9657/1/HartmanEM2008etd _final.pdf.

Jorgenson, S. & Shultz, L. (2012). Global Citizenship Education (GCE) in Post-Secondary Institutions: What is protected and what is hidden under the Umbrella of GCE. Journal of Global Citizenship & Equity Education, Special Edition, 2(1), 1-22.

Law, w. (2007). Globalization, city development and citizenship education in China’s Shanghai. International Journal of Educational Development, 27, 18-38.

Marshall, H. (2009). Educating the European citizen in the global age: Engaging with the post national and identifying a research agenda. Journal of Curriculum Studies, 41(2), 247-267.

Morais, D. & Ogden, A. (2011). Initial development and validation of the global citizenship scale. Journal of studies in international education, 15(5), 445-466.

Myers, J. P. (2016). Charting a democratic course for global citizenship education: Research directions and current challenges. Education Policy Analysis Archives, 24(55), 1-19.

Olson, C. L., & Evans, R. (2007). At home in the world: Bridging the gap between internationalization and multicultural education. Washington, DC: American Council on Education.

Olson, C. & Kroeger, K. (2001). Global Competency and Intercultural Sensitivity. Journal of Studies in International Education, 5(2), 116-137

Oxfam. (2004). A curriculum for Global citizenship: a guide for teachers and education workers. oxford: Oxfam.

Perry, L., Stoner, K., Stoner, L., Wadsworth, D., Page, R. & Tarrant, M. (2013). The importance of global citizenship to higher education: The role of short-term study abroad. British Journal of Education, Society & Behavioral Science, 3, 184–194.

Reysen, S. & Miller, I. K. (2013). A model of global citizenship: Antecedents and outcomes. International Journal of Psychology, 48(5), 858–870.

Sklad, M., Friedman, J., Park, E & Oomen, B. (2016). Going Glocal: a qualitative and quantitative analysis of global citizenship education at a Dutch liberal arts and sciences college. Higher Education, 72, 323–340.

Stromquist, N. (2007). Internationalization as a response to globalization: Radical shifts in university environment. Higher Education, 53, 81–105.

Stromquist, N. & Monkman, K. (Eds.). (2014). Globalization & education: integration and contestation across cultures. United Kingdom: Rowman & Littlefield Education.

Tobiasen, M. (2000). Global Citizenship. European Consortium for Political Research- Joint Sessions. Copenhagen, 14-19. April 2000.

UNESCO. (2015). Global Citizenship Education: Topics and learning objectives. Paris: UNESCO. Retrieved from http://unesdoc.unesco.org/images/0023/002329/232993e.pdf