تحلیل محتوای مجلة رشد دانش‌آموز بر اساس الگوی خلاقیت پلسک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، برنامه‌ریزی درسی، عضو هیئت‌علمی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کازرون، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کازرون، ایران

چکیده

این پژوهش به‌منظور تحلیل محتوای مجلة «رشد دانش‌آموز» بر اساس «الگوی خلاقیت پلسک» انجام شده است. روش پژوهش کیفی از نوع «تحلیل محتوا» است. جامعة آماری تحقیق شامل همه شماره‌های مجلة رشد دانش‌آموز در شش ماه اول سال تحصیلی 97 - 1396 بوده است که به روش تمام‌شماری به‌عنوان نمونة تحقیق انتخاب شدند. ابزار اندازه‌گیری تحقیق با توجه به طرح کدگذاری چک‌لیست وارسی محتوا بود که بر اساس الگوی خلاقیت پلسک ساخته شد و از ضریب پایایی قابل‌قبول (0/80) برخوردار بود. نتایج تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از روش «آنتروپی شانون» نشان می‌داد، در محتوای رشد دانش‌آموز تا حدودی «اصل توجه» و مؤلفه‌های آن مدنظر قرار گرفته است. در رابطه با «اصل گریز» نیز یکی از ابعاد، یعنی «توجه به جزئیات» رعایت شده است. اما به سایر مؤلفه‌های اصل گریز، مثل «کوچک‌نمایی»، «بزرگ‌نمایی»، «معکوس‌سازی»، «جایگزینی»، «انعطاف» و «تقویت»، توجه چندانی نشده است. «اصل تحرک در عمل» نیز ضریب اهمیت بسیار پایینی را در رشد دانش‌آموز به خود اختصاص می‌دهد. به‌طورکلی، در مجلة رشد دانش‌آموز میزان رعایت مؤلفه‌های الگوی خلاقیت پلسک بسیار کم بوده است و هماهنگی لازم در رعایت اکثر مؤلفه‌ها و در همة ابعاد وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Content analysis of Roshd-e- Dāneshāmooz magazine according to Plsek Creativity Model

نویسندگان [English]

  • Pari Mashāyekh 1
  • Rāhali Tāheri 2
1 (PhD), Islāmic Āzād University (Kāzeroon Branch - Irān)
2 MA Student in Educational Research at Islāmic Āzād University (Kāzeroon Branch - Irān)
چکیده [English]

The aim of the present study was content analysis of Roshd-e- Dāneshāmooz magazine according to Plsek Creativity Model. The research method was content analysis. The research population included all numbers of Roshd-e- Dāneshāmooz magazine and the research sample consisted of Roshd-e- Dāneshāmooz magazines which were published in the academic year of 1396-97. The research instrument was the checklist of content analysis, considering a coding scheme for checking. The coding scheme was made according to the parameter of Plsek directed creative cycle. The reliability of the checklist was .80, using Scott formula. Analysis of data, using Shannon entropy, showed that the observation of components was little and there was no consistency in the observation of most components in all dimensions. The result showed that to some extent, »the principle of attention« and its components were observed. Considering »the principle of escape«, one of its dimensions, i.e., »attention to details« has been observed. However, there was not much attention to the other components of »the principle of escape« such as »zoom out«, zoom in«, »reversing«, »substituting«, »flexibility« and »reinforcement«. Also, »The principle of mobility in practice« devoted a very low Coefficient of importance in Roshd-e- Dāneshāmooz magazine to itself. In general, the observance of components of Plsek Creativity Model was very low in Roshd-e- Dāneshāmooz magazine and there was not necessary consistency in observing most components in all dimensions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Creativity
  • Content Analysis
  • Plsek Creativity Model
  • Roshd-e- Dāneshāmooz Magazine
  • the Principle of Attention
  • the Principle of Escape
اثنی‌عشری، ندا؛ فولاد چنگ، محبوبه و دریاپور، الهه. (1396). اثربخشی آموزش خلاقیت با استفاده از لگو بر اعتمادبه‌نفس و توانایی حل مسئله کودکان. مجلة علوم شناختی و رفتاری، 7(2)، 38-2.
احمدی، پروین؛ صمدی، پروین و مینائی، مهناز. (1396). تأثیر یادگیری مشارکتی بر پرورش خلاقیت دانش‌آموزان در درس جغرافیا. فصلنامة ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 8(1)، 22-1.
آذر، عادل. (1380). بسط و توسعه روش آنتروپی شانون برای پردازش داده‌ها در تحلیل محتوا. فصلنامة علوم انسانی، 11(37-38)، 12-8
باردن، لورنس. (1375). تحلیل محتوا. (ترجمة ملیحه آشتیانی و محمد یمنی دوزی سرخابی). تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی (اثر اصلی در سال 1977 چاپ‌شده است)
حافظی، علیرضا. (1396). بررسی لحاظ شدن مؤلفه‌های تربیت دینی در مجلة‌ها رشد کودک: مطالعه‌ای بر اساس تحلیل محتوا. دوفصلنامة تربیت اسلامی، 12(24)، 139-150
حسینی، افضل السادات و محمدزاده، زهره. (1395). اثربخشی برنامه آموزش خلاقیت در قالب فعالیت‌های هنری بر رشد خلاقیت دانش‌آموزان. فصلنامة ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 6(1)، 119-131.
خیرآبادی، رضا و خیرآبادی، معصومه. (1395). بررسی عناصر انسجام در متون داستانی و شعرهای مجلة رشد نوآموز. فصلنامة زبان‌پژوهی، 8 (21)، 62 -76.
رادبخش، ناهید؛ محمدی فر، محمدعلی و کیان ارثی، فرحناز. (1392). اثربخشی بازی و قصه‌گویی بر افزایش خلاقیت کودکان. فصلنامة ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 2(4)، 177-194.
راهبر، علی؛ عصاره، علی‌رضا؛ احمدی، غلامعلی و صالح صدق پور، بهرام. (1396). تأثیر آموزش روش تدریس بارش مغزی بر خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پسر پایه هفتم در درس کار و فناوری. فصلنامة ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،7(3)، 251-276
رجبی باغدار، احمد؛ مهرام، بهروز؛ کارشکی، حسین و کرمی، مرتضی. (1394). جایگاه پرورش خلاقیت در برنامة درسی قصد شده آموزش‌وپرورش دورة ابتدایی ایران: هست‌ها و بایدها. مجلة مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 22، 71-94.
رحمنی، ملیحه. (1390). تحلیل محتوای کتاب فارسی (بخوانیم و بنویسیم) پایة اول ابتدایی بر اساس عوامل خلاقیت گیلفورد. (پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد). دانشگاه علامه طباطبایی، تهران
رحیمی، رضا؛ عصاره، علی‌رضا و صالح صدق پور، بهرام. (1393). تحلیل محتوای کتاب درسی ریاضی پایه ششم ابتدایی مبتنی بر الگوی خلاقیت پلسک. فصلنامة نظریه و عمل در برنامة درسی، 2(4)،111-134.
رضازاده بهادران، حمیدرضا و اسکندری، مهتاب. (1397). بررسی محتوی کتاب ریاضی یک پایه دهم دوره متوسطه بر اساس الگوی خلاقیت گیلفورد. فصلنامة ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 8(1)، 143-164.
زارع، حسین و آخوندی، نیلا. (1391). رابطه سبک‌های تفکر با خلاقیت دانشجویان دانشگاه پیام نور. فصلنامة مطالعات روان‌شناختی، 30، 141-159.
شورای عالی آموزش‌وپرورش. (1390). سند تحول بنیادین، شورای عالی وزارت آموزش‌وپرورش. مشهد
شهمیر، سامیه. (1390). تحلیل محتوای کتاب‌های علوم تجربی دوره راهنمایی از دیدگاه الگوی آموزش خلاقیت پلسک (پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد). دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، کرج.
ضیائی مهر، علی. (1396). بررسی محتوای کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی بر اساس الگوی خلاقیت هدایت‌شدة پلسک. مجلة مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 13(44)، 1-28.
عصاره، علی‌رضا. احمدی، غلامعلی و شهمیر، سامیه. (1392). تحلیل محتوای کتاب‌های علوم تجربی دوره راهنمایی با توجه به مراحل و اصول آموزش خلاقیت پلسک. فصلنامة ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،3(1)، 127-154.
علاءالدینی، زهره؛ کلانتری، مهرداد؛ کجباف، محمدباقر و مولوی، حسین. (1394). تأثیر بازی‌های ایفای نقش بر خلاقیت هیجانی و شناختی کودکان، مجلة روان‌شناسی تحولی، 12(45)، 15-23.
قاسمی، فرشید و جهانی، جعفر. (1387). ارزیابی اهداف و محتوای کتاب‌های علوم تجربی دورة ابتدایی از دیدگاه الگوی خلاقیت پلسک. فصلنامة مطالعات برنامة درسی ایران، 3(10)، 65-42
قاسمی، فرشید و جهانی، جعفر. (1389). اثرگذاری آموزش خلاقیت بر کودکان دبستانی بر اساس الگوی پلسک. مجلة علوم تربیتی، 6(2)، 76-63.
کاوه، محبوبه و هدایتی، فرشته. (1396). فرا تحلیل محتوای کتاب زیست‌شناسی سال دوم متوسطه نظام جدید بر اساس الگوی خلاقیت پلسک. فصلنامة نوآوری‌های آموزشی، 61، 91-110.
محبی امین، سکینه و مهرام، بهروز. (1393). جایگاه پرورش هوش‌های چندگانه در مجلة‌های کمک‌آموزشی رشد. مجلة مطالعات آموزش و یادگیری، 5، 67-87.
ملکی، حسن؛ افشار کهن، زهرا و نوروزی، بهزاد. (1391). ارزیابی محتوای کتب علوم تجربی دورة راهنمایی از دیدگاه الگوی آموزش خلاقیت پلسک. فصلنامة ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 4، 121-148.
Amabile, T. M. (1982). Social psychology of creativity: A consensual assessment technique. Journal of Personality and Social Psychology, 43(5), 997-1013.
Best, B. & will, T. (2008). The creative teaching & learning. New York. Ashford Press
Boden, M. A. (2013). Creativity as a neuroscientific mystery. In O. Vartanian, A. S. Bristol, & J. C. Kaufman (Eds.), Neuroscience of Creativity (pp. 3–18). London, England: The MIT Press.
Buzan, T. (1991). Use both sides of your brain.New mind mapping theniques(3th edition). New York: Penguin Books.
Das, A. (2017). Fostering creativity through education. International Journal of Scientific Research, 6(11), 46-78.
Dorin A. & Korb, K. B. (2009). Improbable creativity. Retrieved http://drops.dagstuhl.de/opus/volltexte /2009/2214/
Doron, E. (2017). Fostering creativity in school aged children through perspective taking and visual media based short term intervention program. Thinking Skills and Creativity, 23, 150-160
Eggen, P., & Kauchak, D. (2012). Educational Psychology: Windows on Classrooms (9th edition). Upper Saddle River, N.J: Pearson.
Glăveanu,V. P. (2018). Educating which Creativity?. Thinking Skills and Creativity, 27, 25–32.
Hamza, M. K., & Griffith, K. G. (2006). Fostering Problem Solving & Creative Thinking in the Classroom: Cultivating a Creative Mind. National forum of applied educational research Electronic Journal, 19(3), 1-31.
Kaprova, E., Marcketti, S. B., & Barker, J. (2011). The Efficacy of Teaching Creativity: Assessment of Student Creative Thinking before and after Exercises. Clothing and Textiles Research Journal, 29(1), 52-66
Kuhar, K. & Sabljić, J. (2016). The Work and Role of Extracurricular Clubs in Fostering Student Creativity. Journal of Education and Training Studies, 4(4), 93-105
Mellou, E. (1996). Can creativity be nurtured in young children? Early Child Development and Care. 119, 119-130
Plsek, P. E. (1997). Creativity, innovation, and quality. Milwaukee : ASQ Quality Press.
Rancho, M. A., & Jaeger, G. J. (2012). The standard definition of creativity. Creativity Research Journal, 24(1), 92–96.
Santrock, J. W. (2012). Educational psychology (5th edition, international student edition for outside the U. S.) New York, NY: McGraw- Hill Education
Sawyer, K. (2015). A call to action: The challenges of creative teaching and learning. Teachers College Record, 117(10), 29-42.
Selakovic, K. (2017). Developing and fostering creativity through the works of art by young pupils. Elementary Education, 10(2-3), 261-274.
Sowden, P. T., Pringle, A.; Gabora, L. (2015). The shifting sands of creative thinking: connections to dual-process theory. Thinking & Reasoning, 21(1), 40-60
Torrance, E. P. (1972). Can we teach children to think creatively. Journal of Creative Behavior, 6(2)114-143
Winner, E. Goldstein, T. R. & Vincent-Lancrin, S. (2013). Art for Art’s Sake?the impact of art on education. Overview. OECD Publishing