تأثیر سوادآموزی بر افزایش سرمایة اجتماعی و روان‌شناختی سوادآموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری سنجش و اندازه‌گیری دانشگاه تهران

2 معاون پشتیبانی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزی و دانشجوی دکتری مدیریت فرهنگی دانشگاه دفاع ملی

3 مدیرکل دفتر نظارت، سنجش و ارزشیابی سازمان نهضت سوادآموزی و دانشجوی دکتری روان‌شناسی تربیتی دانشگاه آزاد تهران مرکز

4 معاون دفتر نظارت، سنجش و ارزشیابی سازمان نهضت سوادآموزی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر که با روش نیمه آزمایشی گروه کنترل همراه با پیش و پس‌آزمون انجام شد، بررسی میزان تأثیر شرکت در دوره‌های سوادآموزی و دریافت محتوای آموزشی مرتبط با آن بر افزایش سرمایة اجتماعی و روان‌شناختی سوادآموزان بود. به این منظور از جامعة آماری، یعنی تمامی زنانی که در نیمة دوم سال 1396 در سطح کشور در یکی از دوره‌های سوادآموزی (دورة سوادآموزی و انتقال) ثبت‌نام کرده و با حضور در کلاس درس، مشغول سوادآموزی بودند، به روش غیر تصادفی از نوع در دسترس، 480 نفر از سه استان سیستان و بلوچستان، آذربایجان غربی و البرز انتخاب شدند؛ به‌طوری‌که نیمی از آنان به گروه آزمایش (120 نفر دورة سوادآموزی و 120 نفر دورة انتقال) و نیمی دیگر به گروه کنترل تعلق داشتند. سپس با استفاده از دو مقیاس محقق ساخته، متغیرهای پژوهش موردسنجش قرار گرفتند.
تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از تحلیل کوواریانس نشان داد، شرکت در دوره‌های سوادآموزی به‌طور معنی‌داری بر افزایش سرمایة اجتماعی و روان‌شناختی سوادآموزان تأثیر دارد. به‌طوری‌که با تداوم سوادآموزی میزان تأثیر آن بر سرمایة اجتماعی 12/6 درصد (میزان اثر در دورة سوادآموزی 0/502 و دورة انتقال 0/628) و سرمایة روان‌شناختی 4/32 درصد (میزان اثر در دورة سوادآموزی 0/327 و در دورة انتقال 0/651) به‌طور معنی‌دار افزایش می‌یابد. لذا، نتیجه می‌گیریم: سوادآموزی بر افزایش سرمایة اجتماعی و روان‌شناختی سوادآموزان زن شرکت‌کننده در دوره‌های سوادآموزی به‌طور معنی‌دار تأثیر دارد و با تداوم سوادآموزی بر میزان آن افزوده می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Educational demotivation of the first-grade high school students in the rural areas: A grounded theory study

نویسندگان [English]

  • Ahmad Sharifān 1
  • Ali Bāgherzāde 2
  • Mahdi Nāmjoomanesh 3
  • Ābedin Bāzgir 4
1 PhD Candidate in Assessment & Measurement at the University of Tehrān1
2 PhD Candidate in Cultural Management at the Supreme National Defense University, Tehrān, Irān
3 PhD Candidate in Educational Psychology at Islāmic Āzād University (Central Tehrān Branch)
4 MA in Educational Management at the Institute for Management and Planning Studies
چکیده [English]

Nowadays, educational demotivation is one of the serious challenges and damages to Iran’s educational system at all levels. The aim of the present study was to qualitatively investigate the educational demotivation among the first cycle high school students in rural areas and to present a grounded theory. The statistical population included the first cycle male high school students in the rural areas of Dehlorān city in the academic year 2012-2013. The research sample included 17 students who were selected using purposeful sampling method and based on the »theoretical saturation principle«. Also, the research instrument was the in-depth interviews. The process of data analysis included three coding phases: open, axial, and selective. The open coding resulted in 59 initial concepts, which were reduced to 27 themes by modifying the similar codes. In the second phase, and through refining the concepts, the eight major categories were formed: »family capital«, »cross fields«, »teaching style«, »the hidden self«, »diverse roaming«, »traffic challenges«, »forms and contradictions of the assessment system« and» reductionism of literacy to reading and writing«. Finally, based on the discovered major categories, the central focus of the research, namely the academic anxiety as a behavioral, institutional and cultural poverty was determined and a grounded theory was developed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Educational System
  • Educational Demotivation
  • Students
  • Rural Areas
حسن‌پور رودبارکی، مریم و لبادی، زهرا. (1395). اهمیت سرمایة انسانی در هزارة سوم. فصلنامة مطالعات روان‌شناختی و علوم تربیتی، 2(7)، 46 – 45.
ریماز، شهناز؛ مرادی، یوسف و ابوالقاسمی، جمیله. (1394). بررسی مؤلفه‌های سرمایة اجتماعی در زنان سرپرست خانوار با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی. مجله علوم پزشکی رازی، 22(135)، 148 – 140.
سازمان نهضت سوادآموزی ایران. (1394). گزارش کارگاه تخصصی توسعة سوادآموزی از طریق مراکز یادگیری محلی و یادگیری همراه. تهران: سازمان نهضت سوادآموزی ایران.
سید نورانی، سید محمدرضا؛ سجادی، معصومه سادات؛ فروزان، فائزه و جهانگرد، فاطمه. (1394). بررسی نقش آموزش در ایجاد سرمایة اجتماعی در ایران (1390-1360). فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 5(20)، 44-31.
شریفیان ثانی، مریم. (1380). سرمایة اجتماعی، مفاهیم و چارچوب نظری، فصلنامة رفاه اجتماعی، 1(2)، 18-5.
شکربیگی، عالیه. (1390). مدرن گرایی و سرمایة اجتماعی خانواده، درآمدی بر جامعه‌شناسی خانواده در ایران. تهران: جامعه شناسان.
صنوبری، محمد. (1388). مقدم‌هایی بر سرمایة انسانی، مفاهیم، ویژگی‌ها و شاخص‌های اندازه‌گیری. ماهنامة توسعة انسانی پلیس، 6(22)، 136 – 119.
فیلد، جان. (1386). سرمایة اجتماعی، (ترجمة غلامرضا غفاری و حسین رمضانی). تهران: کویر. (اثر اصلی در سال 2003 چاپ شده است).
لوتانز، فرد؛ آوولی، برولاجی و یوسف، کارولین ام. (1392). سرمایة روان‌شناختی سازمان تحول در تربیت رقابتی سرمایة انسانی، (ترجمة عبدالرسول جمشیدیان و محمد فروهر). تهران: آییژ (اثر اصلی در سال 2007 چاپ شده است).
متوسلی، محمود و آهنچیان، محمدرضا. (1381). اقتصاد آموزش‌وپرورش. تهران: سمت.
معاونت آموزشی سازمان نهضت سوادآموزی ایران. (1393). آیین‌نامة آموزشی، سنجش و ارزشیابی دوره‌های آموزشی. تهران: سازمان نهضت سوادآموزی ایران.
معاونت آموزشی سازمان نهضت سوادآموزی ایران. (1390). برنامة درسی مرحلة اول آموزش بزرگ‌سالان نهضت سوادآموزی ایران. تهران: سازمان نهضت سوادآموزی ایران.
مؤسسة آمار سازمان علمی فرهنگی ملل متحد. (1394). اجرای برنامة پایش و سنجش سواد، (ترجمة مصطفی حسن نژاد). تهران: سازمان نهضت سوادآموزی ایران. (اثر اصلی در سال 2012 چاپ شده است).
نازک تبار، حسین و ویسی، رضا. (1387). واکاری رابطة سرمایة اجتماعی خانواده با تحصیل فرزندان. مجلة فرایند مدیریت و توسعه، (69 و 68)، 150 – 123.
یونسکو. (1371). مسائل و فرایند دستیابی به سواد فرصت طلایی، (ترجمة سید محمد ترابی). تهران: مؤسسة بین‌المللی روش‌های سوادآموزی بزرگ‌سال و وزارت فرهنگ و آموزش عالی. (اثر اصلی در سال 1989).
Adler, P.S., & Kwon,S.W. (2002). Social capital: Prospects for a new concept. Academy of Management Review, 27(1), 17-40.
Glaeser, Edward L., Laibson,D., Scheinkman, Jose A. and Scoutter Christine L. (1999). What is social capital, the determinants of trust and trustworthiness? NBER working paper 7216. National Bureau of Economic Research, Inc
Jian, Huang and Groot, win. (2009). A Meta – Analysis of the Effect of Education on social capital.Economics of Education Reviwe, 28(4), 454-464.
Tummers, Dennis (2016). The influence of learning opportunities and Psychological capital on innovative work behavior: The case of a global company (master's Thesis). Tilburg University, Netherlands.